មរណភាពអតីតតារាចម្រៀង កែវ សេដ្ឋា ម្ចាស់បទស្នាព្រះហស្ថព្រះរាជនិពន្ធ «រាត្រីដែលបានជួបភក្រ្ត»
NEWS 4 years agoយើងខ្ញុំដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំ និងបុគ្គលិកគ្រប់ជាន់ថ្នាក់នៃទស្សនាវដ្តីសូវរីនមានសេចក្តីតក់ស្លុតរន្ធត់ឥតឧបមាដោយបានទទួលដំណឹងដ៏ក្រៀមក្រំអំពីមរណភាពរបស់លោកស្រី កែវ សេដ្ឋា តារាចម្រៀងសម័យទំនើបជំនាន់ដំបូងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាតាំងពីអំឡុងដើមទ.វ.ទី៥០ បានទទួលមរណភាពនៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ នេះ ក្នុងជន្មាយុ ៨៤ឆ្នាំ ដោយជរាពាធ នៅគេហដ្ឋានរបស់លោកស្រីនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ បើរំឭកពីភាពជោគជ័យនៃវិស័យសិល្បៈខ្មែរ ជាពិសេសវិស័យចម្រៀង និងតូរ្យតន្រ្តី គេច្បាស់ជានឹកគិតដល់អតីតកាលកាលពីជាងសែសិបឆ្នាំមុន ពោលគឺទសវត្សរ៍ទី៦០ ដែលមហាជនបាន ប្រសិទ្ធនាមថាជា យុគសម័យមាស។ ក្នុងចំណោមបទចម្រៀងរាប់ម៉ឺនបទ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរពិតជា នៅចងចាំបទចម្រៀងស្នាព្រះហស្ថព្រះរាជនិពន្ធមួយបទដែលមានចំណងជើងថា “រាត្រីដែលបានជួបភ័ក្រ្ត” ដែលមានភាពលេចធ្លោជាងគេ និងនៅមានប្រជាប្រិយរហូតមកដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន ហើយតារាចម្រៀងដែលទទួលបានកិត្តិយសបកស្រាយចម្រៀងមួយបទនេះគឺអធិរាជសម្លេងមាស ស៊ីន ស៊ីសាមុត និងតារាចម្រៀងសម្លេងសារិកា កែវ សេដ្ឋា ក្នុងអំឡុងដើមទសវត្សរ៍ទី៦០។
តាមរយៈបទសម្ភាសន៍របស់ទស្សនាវដ្តីសូវរីនជាមួយតារាចម្រៀងរៀមច្បង កែវ សេដ្ឋា កាលពីឆ្នាំ២០១៤ អ្នកស្រីមាននាមដើម គូ វ៉ាន់ស៊ីន កើតនៅថ្ងៃទី០១ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៣៦ នៅសង្កាត់លេខ៦ ទីក្រុងភ្នំពេញ (ម្តុំវិមានឯករាជ្យសព្វថ្ងៃ)។ អ្នកស្រីកើត ក្នុងគ្រួសារមួយដែលមានឪពុកឈ្មោះ គូ ផុន ជាទាហាន និងម្ដាយឈ្មោះ ឆឹង ជាអ្នកកាត់ដេរ ហើយអ្នកស្រីជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូន៣នាក់។ អ្នកស្រីឈានជើងចូលប្រឡូកវិស័យសិល្បៈ តាំងពីទសវត្សរ៍ទី៤០ មកម្ល៉េះ ពេលអ្នកស្រីទើបតែមានអាយុ៧-៨ឆ្នាំ។ កាលដើមឡើយ អ្នកស្រីជាតួ ល្ខោនបាសាក់ក្នុងក្រុមល្ខោនរបស់អ្នកម្នាងឡា (ជាប់វត្តលង្កាសព្វថ្ងៃ) បន្ទាប់មកក៏ផ្លាស់មកលេងឲ្យ ក្រុមល្ខោនឃុនព្រះម្នាងយិនតាត ដែលជាក្រុមល្ខោនបាសាក់ដ៏មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះបោះសម្លេងប្រចាំទី ក្រុងភ្នំពេញ។
នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៥០ ខាងវិទ្យុជាតិ គេត្រូវការជ្រើសរើសអ្នកចម្រៀងសម័យផ្នែកស្រ្តី លោក ពៅ ស៊ីផូ និង លោក ភួង បុប្ផា ដែលជាកវីនិពន្ធបទចម្រៀងនៅជំនាន់នោះបានមើលឃើញ នូវទេពកោសល្យសិល្បៈ ពោលគឺទឹកដមសម្លេងដ៏ពីរោះរណ្ដំរបស់អ្នកស្រី ពួកគាត់ក៏បានអញ្ជើញអ្នកស្រីឲ្យចូលបម្រើការក្នុងវង់ភ្លេងសង្គមនិយមទី១របស់ក្រសួងឃោសនាការ។ អ្នកស្រីនៅចាំបានថាបទ ដំបូងដែលអ្នកស្រីច្រៀងផ្សាយតាមវិទ្យុជាតិគឺ «បទគួរណាស់អាសូរ» ដែលជាស្នាដៃនិពន្ធ និងការបង្ហាត់ បង្រៀនរបស់ កវី ភួង បុប្ផា។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅពេលនោះតារាចម្រៀងសម័យទំនើបផ្នែកស្រ្តី នៅស្រុកខ្មែរមានតែពីរនាក់ប៉ុណ្ណោះ គឺរូបគាត់ និង អ្នកស្រី ប៉ូឡែត ហៅ សាវតី ។ អ្នកស្រីពោលប្រកបដោយមោទកភាពថា អ្នកស្រីធ្លាប់ដង្ហែអង្គព្រះមហាក្សត្រព្រះវររាជបិតាពេលទ្រង់យាងទៅតាមទីនិគមជនបទនានា និង ច្រៀងក្នុងឱកាសសមាជជាតិអមជាមួយអ្នកចម្រៀងផ្សេងទៀតនៅក្នុងក្រុមភ្លេងជាមួយគ្នា។ លុះមកដល់ឆ្នាំ១៩៥៧ អ្នកស្រីត្រូវទៅផ្លាស់ទីលំនៅទៅរស់នៅ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ជាមួយស្វាមី ឈ្មោះ តាន់ យិតសួ ដែលជាមន្ត្រីរាជការផ្នែកពន្ធដារ ជាហេតុធ្វើឲ្យអ្នកស្រីត្រូវឃ្លាតឆ្ងាយបាត់មុខពីពិភពសិល្បៈមួយរយៈ។
ជាភ័ព្វសំណាងល្អ នៅដើមទសវត្សរ៍ទី៦០ អ្នកស្រីបានមករស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញវិញ ហើយត្រូវបានកវីនិពន្ធជាអាទិ៍ លោក វ៉ោយ ហូរ លោក មែរ ប៊ុន បាន អញ្ជើញអ្នកស្រីឲ្យថតចម្រៀងដាក់ថាសដែលញ៉ាំងឲ្យកិត្តិស័ព្ទតារាចម្រៀងរូបនេះល្បីកក្រើកពិភពសិល្បៈ សារជាថ្មីរហូតទទួលបានរហស្សនាមថាជា «តារាចម្រៀងសម្លេងសារិកា» ពោលគឺសម្លេងស្រួយស្រែស ស្រទន់គ្មាននរណាដូច។ អ្វីដែលពិសេសជាងនេះទៀតនោះគឺ អ្នកស្រី កែវ សេដ្ឋា មានភ័ព្វវាសនា ទទួលបានការសព្វព្រះរាជហឫទ័យប្រោសប្រទានកិត្តិយសឲ្យបកស្រាយបទចម្រៀងស្នាព្រះហស្ថព្រះរាជនិពន្ធផ្ទាល់គឺបទ រាត្រីដែលបានជួបភ័ក្រ្ត ជាមួយអធិរាជសម្លេងមាស ស៊ីន ស៊ីសាមុត ដោយមានការបង្ហាត់បង្រៀនពីលោក ស៊ីន ស៊ីសាមុត នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ហើយមានសម្ដេចព្រះវរបិតាជាអ្នកផ្លុំសាក់សូហ្វូនផ្ទាល់ថែមទៀតផង។ ដោយសារតែភាពល្បីរន្ទឺនៃបទនេះ អ្នកទាំងពីរត្រូវបានក្រុមហ៊ុនវត្តភ្នំអញ្ជើញឲ្យថតជាថាសចម្រៀងចេញលក់នៅលើទីផ្សារទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងសម្បើម។
Image Courtesy: SRIN SOKMEAN
នៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ អ្នកស្រីត្រូវបានគេជម្លៀសទៅរស់នៅម្តុំឧដុង្គប្រាំមួយខែ ទើបគេផ្លាស់ឲ្យទៅនៅតំបន់លាជ ខេត្តពោធិ៍សាត់។ នៅទីនោះ អ្នកស្រីត្រូវបានអង្គការចាត់ឲ្យធ្វើស្រែ និងរកបន្លែហើយរស់លាក់ប្រវត្តិដូចប្រជាជនដទៃទៀតដែរ។ ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី ក៏នៅតែមានកងប៉ុលពតស្គាល់ពីអតីតភាពជាតារាចម្រៀងរបស់អ្នកស្រី ហើយគេបានហៅអ្នកស្រីទៅជជីកសួរចម្លើយ និងបញ្ជាឲ្យអ្នកស្រីច្រៀងបទពីដើមឲ្យគេស្ដាប់។ អ្នកស្រីច្រៀងតាមបញ្ជាគេទាំងភ័យខ្លាច តែជាកុសលល្អ គេមិនបានយកទោសពៃរ៍អ្វីនោះទេ ថែមទាំងជួយលាក់បាំងរហូតឆ្លងផុតរបបនោះ។ នៅសម័យខ្មែរក្រហម ក្នុងចំណោមកូនទាំង៩នាក់ កូន ៥នាក់បានស្លាប់ ហើយអ្នកស្រីត្រូវបានអង្គការចាប់គូ ឲ្យរៀបការជាមួយ លោក ឌី សុខា (ហៅ នាយអូតូរ៉ៃ) ដែលធ្លាប់ជាតួត្លុកល្ខោនបាសាក់នៅក្នុងក្រុមល្ខោនអ្នកម្នាងយិនតាតជាមួយគ្នាពីមុន។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ពេលដែលរបបប៉ុលពតដួលរលំ អ្នកស្រីបានមកចូលបម្រើការសិល្បៈនៅនាយកដ្ឋានស្រែអំបិលក្រុងភ្នំពេញ ជាមួយសិល្បករចាស់ៗដែលនៅរស់រានមានជីវិតសេសសល់ពីរបបប៉ុលពត។ នៅបម្រើការទីនោះមួយរយៈ តាមរយៈការអញ្ជើញស្នើសុំពីសំណាក់ប្រធានសិល្បៈខេត្តកណ្ដាល អ្នកស្រីក៏សម្រេចចិត្តទៅជួយបង្ហាត់បង្រៀនសិល្បៈដល់សិស្សនៅខេត្តកណ្ដាលវិញ។ ឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ និងគុណបំណាច់ផ្នែកសិល្បៈដ៏ធំធេង អ្នកស្រី ធ្លាប់ទទួលបានមេដាយ «មុនីសារភ័ណ្ឌ» ពីព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និងប័ណ្ណកិត្តិយសផ្សេងទៀតផងដែរ។
កេរដំណែលសិល្បៈរបស់តារារៀមច្បងរូបនេះរួមមានបទ «គួរណាស់អាសូរ» បទ «ទីវាលសត្វយំ» បទ «សម្លេងសារិកា» បទ «រាត្រីដែលបានជួបភ័ក្រ្ត» បទ «កន្លង់សាវ៉ា» បទ «ទ្រូងអនាថា» បទ «បងខឹងរឿងអ្វី» បទ «មេឃមីរស្រទំ» បទ «នៅក្នុងលោកនេះបើគ្មានរូបបង» បទ «ទឹករលក» បទ «ដួងតារាខ្ញុំ» បទ «ជើងមេឃវែងឆ្ងាយ» ជាដើម។ អ្នកស្រីក៏បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ចំពោះវិស័យសិល្បៈបច្ចុប្បន្នប្រកបដោយសុទិដ្ឋិនិយមថា បើប្រៀបធៀបទៅនឹងជំនាន់មុនអ្នកសិល្បៈឥឡូវមានភាពជឿនលឿន ដើរទាន់សម័យកាល ហើយមានការទទួលស្គាល់ និងឲ្យតម្លៃច្រើនពីមជ្ឈដ្ឋានជុំវិញ។ បណ្តាំចុងក្រោយរបស់តារាចម្រៀងជើងចាស់មុនពេលលោកលាចាកលោកនេះសម្រាប់សិល្បករ សិល្បការិនី កូនចៅជំនាន់ក្រោយ «ធ្វើយ៉ាងម៉េច កុំឲ្យភ្លេចធាតុដើម កុំមានអំនួតភ្លើតភ្លើន»៕
Article by SRIN SOKMEAN