អធិរាជសម្លេងស្អក ហួរ ឡាវី តារាចម្រៀងជើងចាស់ម្ចាស់បទ “អាណែតមាសបង”
NEWS 4 years agoក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ ទោះបីជាស្ថិតក្នុងវ័យជ្រេយ៉ាងណាក៏តារាចម្រៀង ហួរ ឡាវី ហាក់បីដូចជានៅមានសុខភាពរាងកាយរឹងមាំក្នុងសម្លៀកបំពាក់ខោខូវប៊យនិងអាវយឺតកមូលដៃខ្លី គ្រងដោយអាវធំពណ៌ខ្មៅដែលជាស្ទីលពេញនិយមរបស់លោកតាំងពីដើមរៀងមក។ តារាចម្រៀងរៀមច្បងរូបនេះបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយទស្សនាវដ្តីសូវរីនកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា លោកបានប្រសូតនៅភូមិទួលកណ្ដាល ឃុំកំពង់ចាម ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម ក្នុងឆ្នាំ១៩៤៨ ក្នុងគ្រួសារត្រកូលកសិករក្រខ្សត់មួយ ដែលមានរូបលោកជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនបង្កើតចំនួន៦នាក់ (ប្រុស៣ ស្រី៣)។ ដោយសារបញ្ហាជីវភាព កាលពីកុមារភាព លោកបានឆ្លងកាត់ការងារកំប៉ិកកំប៉ុកជាច្រើនដើម្បីសម្រាលបន្ទុកឪពុកម្តាយ ហើយក៏បានផ្លាស់ប្តូរសាលារៀននិងទីលំនៅឆ្លងខេត្តហើយបានរសាត់អណ្តែតមកដល់ទីក្រុងក្នុងដើមសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ។ លោកត្រូវបង្ខំចិត្តបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់ត្រឹមទី៧ចាស់សម័យនោះនៅសាលាវត្តទួលថ្ម ខេត្តកំពង់ចាម។
ចំពោះប្រវត្តិអាជីពសិល្បៈវិញ លោកបានចាប់ផ្តើមក្លាយជាអ្នកចម្រៀងនៅតាមបារក្នុងទីរួមខេត្តកំពង់ចាមក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៦៣តាមការជួយជ្រោមជ្រែងរបស់សិល្បករខាងភ្លេងម្នាក់ឈ្មោះ ប្រាក់ ប៊ុនថន ដែលបានស្គាល់លោកដោយចៃដន្យនៅពេលលោកប្រកបអាជីពជាអ្នករត់តុគុយទាវនៅកំពង់ចាម។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅគ្រានោះ លោក ប្រាក់ ប៊ុនថន បានស្តាប់ឮលោកច្រៀងលេង ហើយសរសើរថាមានទឹកដមសម្លេងពីរោះអាចប្រកបរបរជាអ្នកចម្រៀងបាន។ តាមពិតទៅ លោកមិនបានហាត់រៀនច្រៀងនៅសាលាសិល្បៈណាទេពីមុនមក ពោលគឺហាត់រៀនដោយខ្លួនឯងតាមវិទ្យុតាមបទចម្រៀងរបស់អធិរាជសម្លេងមាស ស៊ីន ស៊ីសាមុត ដែលលោកចាត់ទុកជាគ្រូដើមនៃអាជីពចម្រៀងរបស់លោក។ ប៉ុន្តែមុននោះបន្តិច គឺក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៦០ លោកបានចូលច្រៀងក្នុងក្រុមតន្រ្តីមួយរបស់មិត្តភក្តិរួមសាលាជាមួយលោក ហើយក្រុមនោះតែងតែច្រៀងតាមកម្មវិធីការបុណ្យផ្សេងៗក្នុងខេត្តកំពង់ចាមដើម្បីរកប្រាក់ចំណូល។ ក្រោយមក លោកបានចេញច្រៀងនៅពេលយប់តាមបារមួយចំនួនក្នុងក្រុងកំពង់ចាម រួមមាន បារបុប្ផារីក បារទួលស្បូវ និង បារហុងកុង។
នៅចុងទសវត្សរ៍ទី៦០ ប្រហែលជាអំឡុងឆ្នាំ១៩៦៩ លោកបានចូលជាអ្នកចម្រៀងម្នាក់ក្នុងក្រុមតន្រ្តីរាជតម្រួតភិរម្យដ៏ល្បីរន្ទឺលំដាប់ជាតិរបស់ក្រសួងការពារជាតិដែលជាដៃគូនឹងក្រុមតន្រ្តិយោធាភិរម្យរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលមានសមាជិកដូចជា លោកសាស្រ្តាចារ្យភ្លេង ស្វាយ សរ និង តារាចម្រៀងរៃកណ្តឹង សូ សាវឿន។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧០រហូតដល់ចុងឆ្នាំ១៩៧១នៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ លោកបានរស់នៅក្នុងរដ្ឋធានីភ្នំពេញ ប្រកបរបរជាអ្នកចម្រៀងតាមភោជនីយដ្ឋាននិងរង្គសាលល្បីៗ តួយ៉ាង ភោជនីយដ្ឋានឡាប៉ៃយ៉ុត (ម្តុំផ្សារថ្មី) បារអាប៉ូឡូ (ម្តុំផ្សារអូឡាំពិក) បារអប្សរា (ម្តុំផ្សារតាប៉ាង) និង បារអូឡាំពិក (ម្តុំស្តាតអូឡាំពិក)។ តារាចម្រៀងរូបនេះបានបន្តទៀតថា នៅគ្រាដែលលោកកំពុងច្រៀងនៅបារទាំងនោះ លោកបានស្គាល់គ្នាជាមួយសិល្បករ សិល្បការិនីរួមអាជីពល្បីៗជាច្រើន ជាអាទិ៍រួមមាន លោក អ៊ឹង ណារី លោក ថេត សម្បត្តិ លោក វ៉ា សូវី លោក អ៊ឹម សុងសឺម អ្នកនាង រស់ សេរីសុទ្ធា ប៉ែន រ៉ន ប៉ែន រ៉ម ម៉ៅ សារ៉េត និង ឈួន ម៉ាឡៃ ជាដើម ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមតារាចម្រៀងទាំងអស់ តារាចម្រៀងមួយរូបដែលលោកជិតស្និទ្ធជាងគេនោះ គឺ អ្នកនាង នូវ ណារិន ម្ចាស់បទ“គេងមកបង” និង“ឱ!សត្វសារិកា”។
រស់នៅភ្នំពេញមិនទាន់បានមួយឆ្នាំស្រួលបួលផង នៅអំឡុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧១ លោកបានចាកចេញពីរដ្ឋធានីភ្នំពេញទៅបន្តអាជីពជាអ្នកចម្រៀងនៅឯបរប៉ៃលិន។ នៅប៉ៃលិន លោកបានប្រកបអាជីពពីរដើម្បីដោះស្រាយជីវភាពគឺពេលថ្ងៃធ្វើជាកម្មករជីកត្បូង ឯពេលយប់ចេញច្រៀងក្នុងបារមួយឈ្មោះ បារដើមអំពិល រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥។ នៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម លោកត្រូវបានជម្លៀសទៅរស់នៅក្នុងទឹកដីខេត្តបាត់ដំបង ហើយរស់នៅលាក់អតីតភាពរហូតដល់របបនោះដួលរលំ។ ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ លោកបានចូលបម្រើការជាតារាចម្រៀងប្រចាំមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តបាត់ដំបង។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៨២ លោកបានផ្លាស់មកបំពេញការងារដដែលនៅមន្ទីរវប្បធម៌រដ្ឋធានីភ្នំពេញ រួមជាមួយសិល្បករជើងចាស់មួយចំនួន ដូចជា កវី អ៊ុក សំអាត តន្រ្តីករ ហេង ហួវ៉េង លោក ថោង សែម និង លោក ទី លី ជាដើម។ ក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា បទចម្រៀងដែលលោកបានច្រៀងហើយមានភាពល្បីរន្ទឺជាងគេនោះគឺ បទ វាសនាបាត់ដំបង (បច្ចុប្បន្ន ខេមរៈ សិរីមន្ត ច្រៀងតាមលំនាំមេឡូឌីដើម ប្តូរចំណងជើងថា“អនុស្សាវរីយ៍បាត់ដំបង”) និង បទ អនុស្សាយើងទាំងពីរ (អ្នកខ្លះហៅថា“ផ្ការាំងរីករោយ”)។
ក្រោយមកទៀត ចាប់តាំងពីចុងទ.វ.ទី៨០ រហូតដល់ទ.វ.ទី៩០ លោកបានចូលច្រៀងក្នុងផលិតកម្មថតកាស្សែតចម្រៀង គឺ ផលិតកម្មឆ្លងដែន និង ផលិតកម្មរស្មីហង្សមាស។ បទចម្រៀងដែលល្បីបំផុតរបស់លោកក្នុងជំនាន់នោះជាប្រភេទបទមនោសញ្ចេតនា ដូចជា បទ “អាណែតមាសបង” បទ “សែនអាល័យ” បទ “អាល័យក្លិនអូន” ដែលសុទ្ធសឹងតែជាបទលោកនិពន្ធឡើងដោយខ្លួនឯង។ រីឯចម្រៀងពីរបទទៀតដែលលោកបានយកបទដើមមកច្រៀងឡើងវិញហើយធ្វើឲ្យផ្ទុះល្បីខ្លាំងជាងម្ចាស់ដើមទៅទៀត រហូតធ្វើឲ្យមហាជនភាគច្រើនយល់ច្រឡំថាលោកជាម្ចាស់បទនោះ គឺបទ“ពីរម៉ាត់យ៉ាងខ្លី” និងបទ“ឲ្យបងសុំស្រឡាញ់ផង”។ លោកបានអះអាងថា ជំនាន់នោះ ក្នុងចំណោមតារាចម្រៀងប្រុស មានតែលោកទេដែលច្រើនច្រៀងបញ្ចូលទៅក្នុងខ្សែភាពយន្ត និង វីដេអូខ្មែរ តួយ៉ាង បទចម្រៀង៣បទដែលលោកបានច្រៀងឆ្លងឆ្លើយជាមួយអ្នកស្រី ស៊ិន សុវណ្ណារី បញ្ចូលទៅក្នុងភាពយន្តរឿង “ស្នេហាមួយ” របស់ផលិតកម្មកងចក្រភាពយន្តសម្តែងដោយ លោក យុត្ថារាឆានី និង កញ្ញា ហុក លក្ខិណា ថតក្នុងឆ្នាំ១៩៩០។
នៅពេលក្រុមការងារសួរលោកថា ចំណុចអ្វីដែលជាមោទនភាពចំពោះអាជីពសិល្បៈរបស់លោក? តារាជើងចាស់ ហួរ ឡាវី បានឆ្លើយតបថា អ្វីដែលធ្វើឲ្យលោកមានមោទនភាពគឺត្រង់ថាលោកមិនត្រឹមតែចេះច្រៀងនោះទេ ប៉ុន្តែលោកចេះសរសេរនិពន្ធបទចម្រៀងតាមរយៈការសង្កេតរៀនសូត្រដោយខ្លួនឯងលើស្នាដៃរៀមច្បងដូចជាលោក ស៊ីន ស៊ីសាមុត ជាដើម។ សំខាន់ លោកចេះដាក់មនោសញ្ចេតនាទៅតាមបទចម្រៀងនីមួយៗធ្វើឲ្យអ្នកស្តាប់ស្លុងអារម្មណ៍ទៅតាមបទចម្រៀងរបស់លោក។ ចំពោះលោកផ្ទាល់ លោកនិយមបទចម្រៀងប្រភេទមនោសញ្ចេតនាជាងបទញាក់។ ប៉ុន្តែជាក់ស្តែង នៅពេលកន្លងមក យើងសង្កេតឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក៏ដូចជាម្ចាស់កម្មវិធីប្រគំតន្រ្តីនានានិយមសំណូមពរឲ្យលោកច្រៀងបទចម្រៀងបែបញាក់ជាញឹកញាប់ផងដែរ ដូចជា បទ “នារីស៊ិចស៊ី” បទ “នារីម៉ាកស៊ី” និងបទ “គេងយល់សប្តិ” ។ល។ និយាយឲ្យខ្លី លោកច្រៀងបានល្អទាំងបទបែបមនោសញ្ចេតនា និង បទញាក់កន្ត្រាក់អារម្មណ៍ ពោរពេញដោយទឹកដមសម្លេងពីរោះប្លែកខុសពីតារាចម្រៀងផ្សេងៗទៀតដាច់ស្រឡះគ្មានអ្នកណាធ្វើបានដូចឡើយ។
លោកជាតារាចម្រៀងជើងចាស់មួយរូបដែលប្រកបដោយគុណធម៌វិជ្ជាជីវៈ ដោយសារលោកបាន ចំណាយពេលបណ្តុះបណ្តាលកូនខ្មែរពន្លកសិល្បៈរហូតជិត២០០០នាក់ ហើយក្នុងចំណោមនោះ មានអ្នកក្លាយជាតារាចម្រៀងល្បីឈ្មោះ ដូចជា លោក កែវ វាសនា លោក អ៊ីណូ និង លោក ប៊ុនសក្តិ ជាដើម។ ទោះបីជាយ៉ាងណា គុណបំណាច់ក្នុងវិស័យសិល្បៈរបស់លោករយៈពេល៥០ឆ្នាំមកនេះហាក់បីដូចជាមិនទាន់ត្រូវបានទទួលការតបស្នងឲ្យសក្តិសមនៅឡើយទេ ព្រោះលោកពុំធ្លាប់ទទួលបានមេដាយការងារ ឬ ពានរង្វាន់សិល្បៈណាមួយពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនៅឡើយទាល់តែសោះ។ លោកបានអះអាងថា ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពុំសូវមានខាងអ្នករៀបចំកម្មវិធីអញ្ជើញលោកឲ្យចេញទៅសម្តែងនៅតាមខេត្តដូចតារាស្រករក្រោយនោះទេ មានតែចូលរួមក្នុងការប្រគំតន្រ្តីតាមស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍ធំៗម្តងម្កាលប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែលោកក៏នៅមានឱកាសច្រៀងកំដរភ្ញៀវជារៀងរាល់យប់នៅភោជនីយដ្ឋាន “ផ្ទះម៉ែក្មេក” បានមួយកន្លែងដែរ។
ស្ថិតក្នុងជីវភាពសមរម្យ លោកក៏សប្បាយចិត្តដែលមានកូនស្រីម្នាក់ គឺ កញ្ញា វី ឌីណែត បានស្នងបន្តវេនសិល្បៈ ពីលោក នៅក្នុងផលិតកម្មរស្មីហង្សមាស តែលោកបានបញ្ជាក់ថា លោកមិនចង់លូកដៃក្នុងវិថីសិល្បៈរបស់កូននោះទេ ព្រោះលោកមានវ័យចាស់ហើយ ហើយស្ថានភាពសិល្បៈចម្រៀងក្នុងសម័យលោក និង សម័យនេះក៏មិនដូចគ្នាដែរ។ ជាចុងក្រោយ ក្នុងនាមជាតារាចម្រៀងអាជីពរៀមច្បងម្នាក់ លោកសូមផ្តែផ្តាំឲ្យតារាចម្រៀងរលកក្រោយទាំងអស់មេត្តាកុំភ្លើតភ្លើនភ្លេចខ្លួននៅពេលបានល្បីឈ្មោះ ហើយបើចង់ឲ្យបទចម្រៀងល្បីបានយូរដូចសម័យមុន អ្នកនិពន្ធត្រូវខ្លាំងខាងកំណាព្យកាព្យឃ្លោង មិនគួរចម្លងបទរបស់គេទេ គួរយកលោក ស៊ីន ស៊ីសាមុត ជាគម្រូស្រាប់៕
Article by SRINSOKMEAN