Sovrin
Sovrin
គំនូរជាប្រភេទសិល្បៈមួយក្នុងចំណោមទម្រង់សិល្បៈសំខាន់ៗទាំង៧នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង។ ដោយឡែក គំនូរលើឈើជាមត៌កគំនូរបែបបុរាណដែលមានអាយុកាលរាប់រយពាន់ឆ្នាំទៅហើយ ប៉ុន្តែនៅពេលថ្មីៗនេះ វិចិត្រករខ្មែរជំនាន់ក្រោយមកពីខេត្តបាត់ដំបងមួយរូបបានកែច្នៃឈើដែលដុតឆេះខ្លោចខ្មៅមករំលេចជាផ្ទាំងគំនូរប្រកប ដោយសោភណភាពល្អប្លែកដែលមិនធ្លាប់មានទាល់តែសោះនៅក្នុងប្រវត្តិសិល្បៈគំនូររបស់ខ្មែរយើងតាំងពីដើមរៀងមក។ របកគំហើញស្នាដៃថ្មីប្រភេទនេះត្រូវបានលោក បូរ ហាក់ ដែលជាស្ថាបនិកគំនូរប្រសិទ្ធនាមឲ្យថាជា “គំនូរឈើឆេះ” ដោយផ្អែកលើប្រភេទវត្ថុធាតុដើមដែលយកមកគូរ។
យុវវិចិត្រករ បូរ ហាក់ បច្ចុប្បន្នជាសិល្បករប្រចាំនៅវិចិត្រសាលសិល្បៈរំចេក៥ និង អ្នកបង្កើតគំនូរជីវ ចលប្រចាំ Phare Creative Studio ព្រមទាំងជាអតីតសិស្សសាលាហ្វារពន្លឺសិល្បៈប្រចាំក្រុងបាត់ដំបងបានរៀបរាប់ប្រាប់សូវរីនអំពីជីវប្រវត្តិ និង ស្នាដៃសិល្បៈរបស់លោកផ្ទាល់ថា បើនិយាយពីប្រវត្តិការសិក្សាផ្នែកសិល្បៈគំនូររបស់លោក ដំបូងលោកបានសិក្សាជំនាញសិល្បៈដោយផ្តោតលើប្រភេទគំនូរចក្ខុទស្សន៍ គំនូរទំនើប និង ផ្នែកចម្លាក់ខ្លះដែររហូតដល់ឆ្នាំ២០១០ទើបបញ្ចប់ ហើយលោកក៏បានសិក្សាបន្តទៀតលើជំនាញគំនូរជីវចលរហូតដល់ឆ្នាំ២០១៧។ មូលហេតុចំបងដែលជំរុញទឹកចិត្តសិស្សគំនូររូបនេះឲ្យបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍មកលើជំនាញគំនូរជីវចលវិញនោះពីព្រោះលោកស្រឡាញ់គំនូរជីវចលតែម្តងទោះបីជាលោកបានដឹងទៅហើយថាវិស័យគំនូរជីវចលនៅក្នុងស្រុកមិនទាន់មានទីផ្សារទូលំទូលាយដូចនៅបរទេសនៅឡើយទេ។ លោកបានបន្ថែមថាកាលពីជំនាន់លោកនៅសិក្សាជំនាញនេះយុវជនខ្មែរភាគច្រើនចាប់អារម្មណ៍ចំពោះមុខវិជ្ជាក្រាហ្វិចឌីហ្សាញ ឬ រចនាគំនូរក្រាហ្វិច ច្រើនជាង។ រូបលោកក៏មិនសង្ឃឹមថារៀនចប់ហើយនឹងមានការងារធ្វើដូចសព្វថ្ងៃនោះដែរ ប៉ុន្តែលោកមិនដែលបោះបង់ក្តីស្រមៃដោយសារតែកត្តាខាងលើទេ។
យ៉ាងណាមិញ ចំពោះប្រវត្តិស្នាដៃគំនូរឈើឆេះរបស់លោកវិញ វាមិនមែនជារឿងចៃដន្យនោះទេ ប៉ុន្តែវាជាការខិតខំព្យាយាមដកពិសោធន៍ជាក់ស្តែងជាច្រើនដងទម្រាំទទួលលទ្ធផលដ៏ថ្មីសន្លាងនេះ។ លោកបានចាប់ផ្តើមចំណាយពេលស្រាវជ្រាវអនុវត្តវាកាលពីឆ្នាំ២០១៩ ដោយសារតែលោកធ្លាប់ធ្វើការងារចម្លាក់ឈើពីមុនមកស្រាប់ទើបលោកចង់ផ្លាស់បទពិសោធន៍បង្កើតស្នាដៃសិល្បៈទាក់ទងនឹងឈើបែបថ្មីដើម្បីបង្ហាញមហាជន។ គិតមកដល់សព្វថ្ងៃ លោកគូរគំនូរឈើឆេះបាន១៧ផ្ទាំងហើយ ដែលប្រធានបទគំនូរទាំងនោះសុទ្ធសឹងតែទាក់ទងនឹងព្រះពុទ្ធសាសនា។ រីឯប្រភេទឈើដែលលោកជ្រើសរើសសម្រាប់ការងារសិល្បៈនេះគឺ ឈើផ្ចឹក។ លោកបានលើកឡើងថា បានជាជ្រើសរើសឈើផ្ចឹក គឺដោយសារឈើប្រភេទនេះធន់នឹងកម្តៅ ធន់នឹងទឹក រឹងមាំមិនងាយខូច ដែលខ្មែរនិយមយកធ្វើជារបងការពារផ្ទះពីមុនមក។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ឈើនេះមានជាតិជ័រនៅខាងក្នុងដែលមិនធ្វើឲ្យមានសត្វល្អិតស៊ីបំផ្លាញ់សាច់ឈើឡើយ។ លើសពីនេះទៅទៀត វាជាប្រភេទឈើដែលសម្បូរនៅក្នុងស្រុកខ្មែរ មិនមែនជាឈើប្រណិតមានតម្លៃដូចជា ពពួកឈើបេង នាងនួន គ្រញូង ដែលឈ្មួញនាយទុនត្រូវការនោះទេ។ ដូចនេះ លោកយល់ឃើញថាងាយស្រួលយកមកប្រើប្រាស់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការងាររបស់លោក ហើយម្យ៉ាងលោកយកតែឈើដែលងាប់ពីធម្មជាតិ មិនមែនឈើដែលកាប់បំផ្លាញពីក្នុងព្រៃដែលបណ្តាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់និរន្តរភាពព្រៃឈើក្នុងស្រុកឡើយ។
ក្នុងនាមជាវិចិត្រករគំនូរឈើឆេះ លោកយល់ថាការងារនេះពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ព្រោះលោកបានបង្ហាញគំនិតតាមរយៈផ្ទាំងគំនូរទាំងនោះ។ លោកក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ដែរថា ការងារប្រភេទថ្មីធ្វើពីឈើនេះអាចនឹងទទួលមតិរិះគន់ខ្លះពីមជ្ឈដ្ឋានប្រជាជនក្នុងស្រុក ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោកបានប្តេជ្ញាថាត្រូវតែធ្វើ ត្រូវតែបង្ហាញនូវអ្វីដែលច្នៃប្រតិដ្ឋថ្មីឲ្យគេបានស្វែងយល់ជាមុនសិនដែលជាចំណុចធ្វើឲ្យលោកមានមោទនភាពក្នុងន័យថា “ខ្ញុំបានបង្កើតអ្វីថ្មីបង្ហាញជូនភ្ញៀវ។ ខ្មែរមិនសូវឲ្យតម្លៃការងារប្រភេទខ្ញុំប៉ុន្មានទេ។ កន្លែងណាដែល្បី គេទៅកន្លែងហ្នឹង តែខ្ញុំចង់បង្វែរឲ្យគេងាកមកមើល។ មើលមិនយល់ថ្ងៃនេះ ស្អែកមើលទៀត ព្យាយាមយល់ ចេះវែកញែក ទទួលចំណេះដឹង” ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កន្លងមកលោកធ្លាប់បានចូលរួមតាំងពិព័រណ៍ស្នាដៃសិល្បៈទាំងជាក្រុមនិងទាំងជាទោល នៅរាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តសៀមរាប ខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តកំពត និងនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្រៅដូចជាប្រទេសបារាំងនិងសហរដ្ឋអាមេរិក ជាដើម។
ប្រសិនបើលោកអ្នកចង់ទស្សនាស្នាដៃសិល្បៈគំនូររបស់វិចិត្រករ បូរ ហាក់ លោកអ្នកអាចអញ្ជើញទៅទស្សនាបាននៅវិចិត្រសាលរំចេក៥ នៅម្តុំវត្តពោធិវាល ក្រុងបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង។ ជាចុងក្រោយ លោកចង់ផ្ញើសារពិសេសមួយជូនជនរួមជាតិទាំងអស់ ជាពិសេសនោះគឺយុវជនកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយទាំងឡាយ គឺបន្ថែមការស្រាវជ្រាវរកថាតើនៅស្រុកខ្មែរមានវិចិត្រសាលសិល្បៈនៅកន្លែងណាខ្លះ ហើយបង្កើនឱកាសចូលរួមទស្សនាការតាំងពិព័រណ៍សិល្បៈថ្មីៗឲ្យបានច្រើនដើម្បីទទួលបានចំណេះដឹងកាន់តែច្រើន៕
Article by SRIN SOKMEAN
Image Courtesy: បូរ ហាក់
