អ្វីទៅជាបែបបទនៃជីវិតរស់នៅ (Lifestyle)? បែបបទនៃជីវិតរស់នៅ ឬ រចនាបថនៃជីវិតមិនមែនសំដៅតែលើការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតប្រចាំថ្ងៃនោះទេ ប៉ុន្តែពាក្យនេះអាចប្រើពណ៌នាអំពីចំណង់ចំណូលចិត្តផ្នត់គំនិតអាកប្បកិរិយារបស់បុគ្គលម្នាក់ មនុស្សមួយក្រុម ឬ វប្បធម៌នៃជាតិសាសន៍ណាមួយ(វចនានុក្រម Merriam-Webster, ១៨៣១)។ យោងតាមឯកសារសាវតារប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរប្រទេសកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់ ច្រើនសម័យកាលតាំងពីសម័យនគរភ្នំ ឬ សម័យហ្វូណន សម័យចេនឡា សម័យមហានគរ សម័យចតុមុខសម័យលង្វែក សម័យឧដុង្គ សម័យអាណានិគមបារាំង សម័យសង្គមរាស្រ្តនិយមសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ សម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ សម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា សម័យរដ្ឋកម្ពុជានិងចុងក្រោយគឺ សម័យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទី២ គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះឯង។ ឆ្លងកាត់ពីមួយសម័យកាលទៅមួយសម័យកាលពីរបបដឹកនាំមួយទៅរបបដឹកនាំមួយទៀតពីប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចមួយទៅប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចមួយទៀត ទំនោរនៃបែបបទនៃការរស់នៅរបស់ប្រជាជនទូទាំងប្រទេសក៏រមែងតែងតែមានការប្រែប្រួលគ្រាន់តែតំបន់ខ្លះមានការប្រែប្រួលខុសប្លែកខ្លាំងពីមុនហើយកន្លែងខ្លះទៀតនៅរក្សាបាននូវអត្តសញ្ញណបានខ្ជាប់ខ្ជួនច្រើនជាពិសេសនៅតាមតំបន់និគមជនបទដាច់ស្រយាល។ យ៉ាងណាមិញក្នុងលេខនេះ សូវរីន សូមដកស្រង់បង្ហាញចំណុចខ្លះៗនៃប្រធានបទខាងលើជូនប្រិយមិត្តអ្នកអានទុកជាជំនួយស្មារតីសម្រាប់ការពិចារណា។
ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយនៃសតវត្សរ៍ទី២១នេះ យើងសង្កេតឃើញជាទូទៅថា ប្រជាជនកម្ពុជាទទួលរងនូវឥទ្ធិពលសកលភាវូបនីយកម្មយ៉ាងខ្លាំងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដោយសារតែកំណើនវិសាលភាពនៃបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយជាអាទិ៍ ទូរទស្សន៍ វិទ្យុទស្សនាវដ្តីកាសែតបណ្តាញហ្វេសប៊ុកនិងបណ្តាញសង្គមផ្សេងៗទៀតយ៉ាងព្រោងព្រាត។ កាលពីទសវត្សរ៍មុន ប្រជាជនខ្មែរភាគច្រើនប្រើទូរស័ព្ទដៃធម្មតាសម្រាប់ ការប្រាស្រ័យទាក់ទងក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះម៉ាកទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូនទំនើបៗហូរចូលមកក្នុងទីផ្សារប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែច្រើនឡើងៗ អតិថិជនកាន់តែមានតម្រូវការភាពស៊ីវិល័យទាន់សម័យ។ យុវវ័យមួយចំនួនធំនិយមប្តូរម៉ូដទូរស័ព្ទដើម្បីបង្អួតគ្នាពោរពេញដោយស្មារតីសម្ភារនិយម អស់ពីអាយហ្វូន 6 ឈានទៅអាយហ្វូន 6.5 ហើយបន្ទាប់មកអាយហ្វូន 7 និងម៉ូដែលថ្មីៗក្រោយៗ ទៀតឥតឈប់ឈរដោយសារតែពួកគេចង់បានទូរស័ព្ទដែលថតរូបបានច្បាស់ និងមានពហុមុខងារទៅតាមតម្រូវការនៃការប្រើប្រាស់។ មិនមែនមានតែយុវវ័យទេដែលនិយមប្តូរស៊េរីទូរស័ព្ទសូម្បីតែមនុស្សវ័យកណ្តាលជាច្រើនក៏ ព្យាយាមប្តូរមកប្រើស៊េរីទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូនដើម្បីងាយស្រួលប្រើប្រាស់បណ្តាញហ្វេសប៊ុកក្នុងការទទួលដំណឹងថ្មីៗប្រចាំថ្ងៃ ស្តាប់តន្រ្តីពីរោះៗ ចែករំលែករូបភាពទៅកាន់ក្រុមគ្រួសារនិងមិត្តភក្តិព្រមទាំងរក្សាទំនាក់ ទំនងនៅក្នុងអង្គភាពការងាររបស់ខ្លួនផងដែរ។ ជារឿយៗ ពួកគាត់តែងតែសួរនាំដេញដោលកូនចៅអំពីរបៀបប្រើប្រាស់សម្ភារទំនើបទាំងនោះដើម្បីអនុវត្តដោយខ្លួនឯងដោយអាការៈចង់ដឹងចង់ស្គាល់។
ទាក់ទងនឹងបច្ចេកវិទ្យានេះដែរនរណាក៏ទទួលស្គាល់ដែរថាកុមារាកុមារីយុវជនយុវតីសព្វថ្ងៃទំនងជាចំណាយពេលជាមួយទូរស័ព្ទដៃ ឬ Ipadរបស់ពួកគេច្រើនជាងទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមគ្រួសារ ដែលពេល ខ្លះពួកគេសឹងតែភ្លេចបាយភ្លេចទឹកដោយសារការអូសទាញនៃសម្ភារៈមានតម្លៃទាំងនោះ។ ទម្លាប់នៃការអានសៀវភៅក៏ធ្លាក់ថយចុះក្នុងខណៈពេលដែលដៃនិងភ្នែករបស់ពួកគេរវល់នឹងទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូន។ ប៉ុន្តែទន្ទឹម នឹងនេះ វត្តមាននៃគេហទំព័រសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក និង ក្រៅស្រុកនានាបានរីកចម្រើនដុះដាលដូចផ្សិត ដោយសារវាបង្កភាពងាយស្រួលដល់អ្នកអានគ្រប់ទីកន្លែងមិនថានៅក្នុងរាជធានីឬនៅតាមបណ្តាខេត្តនានានោះទេ។ ប្រជាជននិយមតាមដានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ ប្រចាំថ្ងៃដូចជាបញ្ហានយោបាយ សន្តិសុខសង្គម ព័ត៌មានកម្សាន្ត សុខភាព និង កីឡា ដែលថ្មីៗប្លែក ហើយពួកគេក៏ចូលចិត្តចែករំលែកនិងបញ្ចេញមតិ ប្រតិកម្មភ្លាមៗផងដែរ ព្រោះពួកគេយល់ដឹងច្រើនអំពីសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិជាសាធារណៈ។
កត្តាមួយទៀតនោះ គឺទម្លាប់នៃការហូបចុកប្រចាំថ្ងៃ។ កាលពីជំនាន់មុន បុព្វបុរសដូនតាខ្មែរ យើងមានគំនិតសន្សំសំចៃពូកែច្នៃប្រឌិតដើម្បីបម្រើការប្រើប្រាស់រយៈពេលវែង។ ជាឧទាហរណ៍ បើនិយាយ ពីស្បៀងអាហារ ខ្មែរពីដើមមានជំនាញក្នុងការធ្វើប្រហុក ផ្អក ត្រីងៀត ត្រីផ្អើរ ឆៃប៉ូវ ត្រសក់ចាវ ព្រោះ ជំនាន់មុន ភោគផលធម្មជាតិសំបូរ រហូតសល់ហូបមិនអស់ ម្ល៉ោះហើយទើបដូនតាលោកកែច្នៃធ្វើជាស្បៀង ទុកហូបពេលក្រោយ។ លុះមកដល់សម័យនេះ ប្រជាជននិយមចេញទៅទទួលទានអាហារនៅខាងក្រៅ ជាមួយក្រុមគ្រួសារ និង មិត្តភក្តិដោយសារតែភាពមមាញឹកនៃការងារផង និង ដោយសារតែពួកគេចង់សាក ភ្លក្សរសជាតិដ៏សំបូរបែបនៃអាហារហាងល្បីៗ ជាពិសេស សព្វថ្ងៃអាហារចម្អិនឆាប់រហ័ស និង អាហារតាមផ្លូវ តួយ៉ាង ភីហ្សា ប្រហិតបំពង បុកល្ហុង ជើងមាន់អាំង ជ្រក់ជើងមាន់ គ្រឿងសមុទ្រអាំង ស៊ុប មីឆា ឆាក្តៅ កំពុងមានការពេញនិយមខ្ពស់ពីអតិថិជន។ ម្យ៉ាង ឥឡូវនៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញ និង ទីរួមខេត្តធំៗមាន សេវាកម្មលក់អាហារអនឡាញនិងដឹកជញ្ជូនដល់ទីកន្លែងថែមទៀតផង ដូចជាគ្រឿងម្ជូរ និងភេសជ្ជៈ ផ្សេងៗដែលពីមុនមិនធ្លាប់មានទេនៅក្នុងស្រុកខ្មែរ។
តម្រូវការអាហារកាន់តែច្រើនរហូតធ្វើឲ្យមានការបង្កើតអាជីវកម្មសេវាកម្មបញ្ជាទិញនិងដឹកជញ្ជូនអាហារពេលរាត្រីរហូតដល់ភ្លឺថែមទៀតផងដើម្បីបំពេញបំណងអ្នកដែលធ្វើការដល់យប់ជ្រៅហើយមិនអាចចម្អិនអាហារដោយខ្លួនឯងបាន ឬ មិនអាចចេញទៅក្រៅឆ្ងាយទៅទិញអាហារហូបចុក។ ត្រង់ចំណុចនេះគឺខុសប្លែកពីអតីតកាលមែនទែនព្រោះគេកម្រទទួលទានអាហារពេលយប់ជ្រៅណាស់ ហើយអាហារពេលរាត្រីក៏មានតិចតួចដែរគឺមានតែបបរសគុយទាវមីឆានិងទឹកក្រឡុក នៅតំបន់ខ្លះតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្រៅពីបញ្ហានៃការហូបចុកការស្លៀកពាក់ក៏មានការប្រែប្រួលខ្លាំងដែរប៉ុន្តែវាមិនមានអ្វីគួរឲ្យចម្លែកចិត្តនោះទេព្រោះកាលណាសម័យកាលប្រែប្រួលវិស័យហ្វេស្សិនក៏ប្រែប្រួលទៅតាមនោះដែរ។ តួយ៉ាងសម័យលង្វែកនារីខ្មែរពាក់អាវបំពង់ដៃវែងចោមពុងក្រមាស្លៀកសំពត់ចងក្បិន។ សម័យសង្គមរាស្រ្តនិយមនារីខ្មែរនៅតែឲ្យតម្លៃសម្លៀកប្រពៃណីពីដូនតាប៉ុន្តែគេនិយមច្នៃក្រណាត់ទាំងនោះជាអាវវាលដៃជីបចង្កេះរាងខើចសំរុងបន្តិចហើយស្លៀកសំពត់បត់យ៉ាងសុភាពសមសួន ត្រូវនឹងម៉ូដសក់ស្ពៃក្តោប ឬ អូមេហ្គា។ សម័យក្រោយនេះ យុវតីខ្មែរបែរនិយមស្លៀកពាក់ខោអាវម៉ូដសម័យដែលងាយៗស្រួលស្លៀកពាក់ដើរហើរធ្វើការដូចជាស្លៀកខោខូវប៊យ អាវយឺត ឬ ម៉ូដអាវក្រណាត់ស្តើងៗរលុងៗ ប្រើកាបូបស្ពាយធំៗ ជាដើមហើយខោអាវខ្លះស្លៀកទាំងប្រុសទាំងស្រីផងដែរ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះពណ៌ខ្មៅដែលចាស់ៗចាត់ទុកជាពណ៌អពមង្គលក៏ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាធម្មតាក្នុងកម្មវិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ឬ ពិធីជប់លៀងផ្សេងៗ មិនសូវមានអ្នកប្រកាន់ទៀតឡើយ។
ចំណុចមួយទៀតដែលមិនអាចមើលរំលងនោះ គឺស្រីៗជំនាន់សតវត្សទី២១នេះមានភាពក្លាហាន រឹងប៉ឹងមិនសូវខ្មាស់អៀនដូចមុនទៀតឡើយ។ ពួកគេហ៊ានបញ្ចេញមតិដើរហើរបំពេញភារកិច្ចការងារនិងចូលប្រឡូកជាសាធារណៈក្នុងការងារសង្គមជារៀងរាល់ថ្ងៃគួរឲ្យកោតស្ញប់ស្ញែងនិងលើកទឹកចិត្ត។ ពួកគេចុះឈ្មោះសិក្សាតាំងពីកម្រិតបឋមសិក្សារហូតដល់ឧត្តនៅបឋមសិក្សាហើយខ្លះទៀតមានលទ្ធភាពបន្តរហូតដល់ថ្នាក់ក្រោយឧត្តមសិក្សានៅបរទេសថែមទៀតផងគួរជាទីមោទនភាពជាតិ។ ពាក្យបន្តុះបង្អាប់ប្រមាថកាតទាន “ស្រ្តីបង្វិលចង្រ្កានមិនជុំ” ស្ទើរតែវិនាសសាបសូន្យពីប្រទេសកម្ពុជាទៅហើយព្រោះព្រលឹងមាតាធិបតេយ្យបានរីកចម្រើនឡើងវិញនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។ ប៉ុន្តែដោយសារតែស្រ្តីមានភារកិច្ចច្រើនបែបនេះហើយទើបសព្វថ្ងៃ ស្រ្តីមិនសូវមានពេលវលាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបំពេញតួនាទីជាមេផ្ទះដាំស្លមើលថែកូនដូចជំនាន់ បុព្វជនរបស់ពួកគាត់នោះទេ៕
Article by SRIN SOKMEAN