ការប្រើប្រាស់កន្ទេលនៅក្នុងសង្គមខ្មែរមានតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ។ កន្ទេលដែលខ្មែរធ្លាប់ប្រើនៅ ពេលកន្លងមក រួមមាន កន្ទេលស្លឹកត្នោត កន្ទេលកក់មូល កន្ទេលកក់ជ្រុង កន្ទេលចចូត កន្ទេលស្លឹករុន កន្ទេលផ្តៅ កន្ទេលរំចេក ជាដើម ដែលសុទ្ធសឹងតែត្រូវបានដាក់ឈ្មោះទៅតាមរុក្ខជាតិដែលគេយកមកត្បាញ។ សព្វថ្ងៃយើង សង្កេតឃើញថា ប្រពៃណីតម្បាញកន្ទេលកាន់តែថយចុះជាងសម័យមុន ព្រោះមានការនាំចូលកន្ទេលនីឡុងពី បរទេសយ៉ាងសំបូរបែប រីឯគ្រឿងសង្ហារឹមដែលអាចប្រើជំនួសកន្ទេលបានក៏ទទួលបានការពេញនិយមច្រើនពីប្រជា ជនក្នុងស្រុក។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏ប្រជាជនខ្មែរនៅក្នុងតំបន់ខ្លះនៅតែតស៊ូថែរក្សាប្រពៃណីតម្បាញមួយនេះរហូត មកដល់បច្ចុប្បន្ន មិនទាន់បោះបង់ទាំងស្រុងឡើយ តួយ៉ាង ប្រជាជនដែលកំពុងរស់នៅភូមិជ្រេស ឃុំបឹងសាលា ខាងត្បូង ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត ដែលជាផ្នែកមួយនៃសហគមន៍អេកូទេសចរណ៍អន្លង់ព្រីង។ តោះ! ទៅស្វែងយល់អំពីប្រវត្តិនិងសកម្មភាពនៃប្រពៃណីតម្បាញកន្ទេលចចូតរបស់ប្រជាសហគមន៍ទាំងអស់គ្នា!
នៅក្នុងសាលាឆទានភូមិជ្រេសនៃសហគមន៍អន្លង់ព្រីង ស្រ្តីអ្នកភូមិវ័យកណ្តាល និង ចំណាស់មួយចំនួន កំពុងជាប់ដៃមមាញឹកត្បាញកន្ទេល និង កន្រ្តកធ្វើអំពីរុក្ខជាតិចចូត ដែលពួកគាត់ហៅតាមគ្រាមភាសាក្នុងតំបន់ថា “កញ្ចូត”។ លោកយាយ សាត ដែលជាអ្នកតម្បាញប្រចាំភូមិយូរឆ្នាំមកហើយ បានមានប្រសាសន៍ថា “តាមពិតទៅ ខ្ញុំចេះត្បាញកន្ទេលកញ្ចូត (ចចូត) តាំងពីនៅក្មេងម្ល៉េះ។ ខ្ញុំចេះតពីចាស់ៗក្នុងភូមិពីជំនាន់មុនមក។ ម្តាយខ្ញុំក៏ចេះត្បាញវាដែរ។ ពីដើមសម័យប៉ុលពត មានចចូតដុះនៅក្នុងភូមិ គេនាំគ្នាទៅរកវាយកមកត្បាញនៅតាមផ្ទះរៀងៗខ្លួន មិនមែន ត្បាញឲ្យសហគមន៍ (ទេសចរណ៍) ដូចឥលូវទេ។”
លោកយាយបានបន្តទៀតថា លុះដល់សម័យក្រោយមក ចចូតចេះតែខ្សត់ៗទៅ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋយកដីបឹង ដែលចចូតធ្លាប់ដុះធ្វើជាដីបង្កបង្កើនផលស្រូវ (ធ្វើស្រែ) និង ធ្វើជាលំនៅដ្ឋានផ្សេងៗ។ ប្រជាជនខ្លះបានបោះបង់របរ នេះ រីឯខ្លះទៀតនៅតែតស៊ូបន្តប្រពៃណីដូនតាដដែល ប៉ុន្តែពួកគេមិនអាចពឹងផ្អែកលើទិន្នផលចចូតនៅក្នុងតំបន់នេះ ដូចសម័យដើមទៀតឡើយ ដូចនេះពួកគាត់ត្រូវចំណាយដើមទុនដើម្បីទិញចចូតពីឈ្មួញដែលច្រូតយកមកពីក្រៅ តំបន់មកលក់ឲ្យអ្នកត្បាញកន្ទេល។
អ្នកមីង ធឿន ដែលជាអ្នកភូមិម្នាក់ទៀត កំពុងត្បាញកន្រ្តកចចូត បាននិយាយថា “ពួកឈ្មួញយកចចូត ពីស្ទឹងហាវ កំពង់សោម ស្រែអំបិល កោះកុង ខ្លះយកពីប្រទេសវៀតណាមដែរ មកលក់ដល់កន្លែង។ យើងរង់ចាំទិញ ពីពួកគេ ក្នុងមួយបាច់ (មានចចូតបីដុំតូចៗ) ថ្លៃ១៥០០០រៀល។ ក្នុងមួយថ្ងៃ យើងអាចត្បាញបានកន្រ្តកចំនួនប្រហែល ១០កន្រ្តក អាចតិចឬច្រើនទៅតាមកម្លាំងនិងពេលជាក់ស្តែង ហើយកន្រ្តកមួយលក់បានត្រឹម ៣៥០០ រៀល។”
អ្នកមីងដដែលបានបញ្ជាក់ថា កន្រ្តកដែលត្បាញបានត្រូវបានអង្គការម្លប់បៃតងទិញយក ហើយអ្នកភូមិខ្លះទៀត បានអះអាងថា វាត្រូវបានខាងឈ្មួញនៅខេត្តសៀមរាប និង ទីក្រុងភ្នំពេញ ទិញយកទៅលក់បន្តផងដែរ។ ដោយឡែកចំពោះ កន្ទេលចចូតក៏ដូចគ្នាដែរ គឺមានឈ្មួញចាំយកទៅលក់បន្តនៅតាមខេត្តក្រុងនានាទូទាំងប្រទេស។ រីឯប្រាក់ចំណេញពីការលក់ផលិតផលតម្បាញចចូតនេះ គឺបានត្រឹមតែពីរឬបីម៉ឺនរៀលប៉ុននោះក្នុងកន្ទេលធំមួយ(កន្ទេលហាលស្រូវដែលមានបណ្តោយប្រមាណ១០ម៉ែត្រ) ដែលពួកគាត់ត្រូវលះបង់ពេលវេលាអង្គុយត្បាញ និង ប្រើភ្នែកទាំងគូសម្លឹងមើលក្រលាកន្ទេលយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នជាទីបំផុតរហូតដល់មួយសប្តាហ៍ទៅ១០ថ្ងៃ។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កន្ទេលដែលប្រជាសហគមន៍ត្បាញមានច្រើនទំហំចាប់ពី២ម៉ែត្ររហូតដល់១០ម៉ែត្រទៅ តាមតម្រូវការរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ ដែលពួកគាត់ចែកជាពីរប្រភេទធំៗ គឺ កន្ទេលសម្រាប់ក្រាលអង្គុយ និង កន្ទេល សម្រាប់ហាលស្រូវ។ ដោយឡែក ចំពោះខ្នាតកន្រ្តកចចូត គឺមានច្រើនទំហំដែរ ដូចជា ទំហំ៤តឹក ៥តឹក ដល់ ៧តឹក។ កន្រ្តកមធ្យមអាចប្រើជាសម្ពៀតដាក់សៀវភៅ (ជំនួសកាតាប) រីឯកន្រ្តកធំៗប្រើសម្រាប់ដាក់មាន់ជល់ឬ បន្លែបានពី៥ ដល់១០គីឡូឯណោះ មានសភាពធន់ជាប់បានយូរមិនងាយដាច់ ជាពិសេសដៃកន្រ្តករឹងមាំដោយសារអ្នកត្បាញវេញ ជាពួរជាប់ស្វិតជាងថង់ប្លាស្ទិកឬថង់ក្រណាត់។ អ្នកត្បាញចចូតនៅក្នុងភូមិសុទ្ធតែអះអាងដូចៗគ្នាថា ពួកគាត់អាច ត្បាញកន្ទេល និង វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ផ្សេងៗធ្វើអំពីដើមចចូតបានគ្រប់ម៉ូដ គ្រប់ក្រលាគោមទាំងអស់ ទៅតាមចំណង់ ចំណូលចិត្តរបស់អតិថិជន ប្រសិនបើមានប៉ាន់គំរូរបស់ដែលលោកអ្នកចង់បានឲ្យពួកគាត់ធ្វើតាម។
កញ្ញា មុំ ពេជ្រស្រីនាង តំណាងសហគមន៍ទេសចរណ៍អន្លង់ព្រីង បានឲ្យដឹងថា សព្វថ្ងៃនេះ សហគមន៍មាន សមាជិកតម្បាញកន្ទេលនិងកន្រ្តកចចូតចំនួន៥នាក់ សម្រាប់ចូលរួមបម្រើសកម្មភាពវិស័យទេសចរណ៍នៅទីនោះ។ ពួកគាត់អាចរកប្រាក់ចំណូលសម្រាប់លើកស្ទួយជីវភាពគ្រួសារបន្ថែមបានមួយកម្រិតតាមរយៈការលក់ផលិតផលឲ្យទៅភ្ញៀវទេសចរ និង ការផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភចំនួន១ដុល្លារពីសហគមន៍នៅពេលមានភ្ញៀវម្នាក់ទៅទស្សនាសកម្មភាព តម្បាញរបស់ពួកគាត់នៅទីតាំងសហគមន៍ផ្ទាល់។ កញ្ញា សូមអំពាវនាវដល់ភ្ញៀវទេសចរទាំងឡាយឲ្យជួយគាំទ្រ ផលិតផលសិប្បកម្មប្រពៃណីរបស់ប្រជាសហគមន៍ ក៍ដូចជាដល់អង្គការស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានាឲ្យជួយផ្តល់ជាជំនួយ បច្ចេកទេសថ្មីៗដល់អ្នកត្បាញ និង ស្វែងរកទីផ្សារបន្ថែមសម្រាប់ផលិតផលទាំងនេះ៕
Article by SRIN SOKMEAN