Sovrin
Sovrin
យោងតាមគេហទំព័រជាផ្លូវការរបស់មូលនិធិពានរង្វាន់ Ramon Magsaysay (រ៉ាម៉ន មេកសេសេ) ចុះផ្សាយ ថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ជនជាតិខ្មែរតែម្នាក់គត់ដែលបានជាប់ជាជ័យលាភីពានរង្វាន់ប្រចាំឆ្នាំ២០១៨ នេះគឺ លោក ឆាំង យុ ក្នុងចំណោមបេក្ខជនជ័យលាភីចំនួន០៦រូបមកពីប្រទេសនានាក្នុងទ្វីបអាស៊ី រួមមានប្រទេសកម្ពុជាមួយរូប ប្រទេសឥណ្ឌាពីររូប ប្រទេសទីម័រខាងកើតមួយរូប ប្រទេសហ្វីលីពីនមួយរូប និង ប្រទេសវៀតណាមមួយរូប។ នេះជាមោទនភាពដ៏ធំក្រៃលែងសម្រាប់រូបលោកក៏ដូចជាសម្រាប់ប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូលផងដែរ ដែលមានវាសនាទទួលបានពានរង្វាន់អន្តរជាតិដ៏ល្បីល្បាញយ៉ាងដូចនេះ។ លោកទទួលបានពានរង្វាន់លើផ្នែកកិច្ចការអភិរក្សការចងចាំប្រវត្តិសាស្រ្តសម្រាប់ការផ្សះផ្សារ និងយុត្តិធម៌។ តើ ឆាំង យុ ជានរណា? គាត់មានប្រវត្តិ និងស្នាដៃដឹកនាំការងារបែបណាខ្លះទម្រាំទទួលបានពានរង្វាន់ខាងលើនេះ?
Image Courtesy: CHHANG YOUK
លោក ឆាំង យុ ជាជនរងគ្រោះ និងសាក្សីរស់ដែលនៅសេសសល់រស់រានមានជីវិតពីការកាប់សម្លាប់ក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍៣ឆ្នាំ៨ខែ២០ថ្ងៃ ឬ ហៅថា របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៧ មេសា ១៩៧៥-០៧ មករា ១៩៧៩) ហើយក្រោយមកបានក្លាយជាបុគ្គលមួយរូបដែលបានលះបង់ពេលវេលានៃជីវិតយ៉ាងច្រើនក្នុងបេសកកម្មស្វែងរកឯកសារនិងបណ្តុះការចងចាំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ក្នុងគោលបំណងស្វែងរកយុត្តិធម៌ការផ្សះផ្សារសង្គមជាតិ និងការព្យាបាលជាសមូហភាព។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម លោក ឆាំង យុ បានរងវិបត្តិដោយសារការបាត់បង់លោកឪពុកជាទីស្រលាញ់ និងបងប្អូនបង្កើតចំនួន០៥នាក់ ព្រមទាំងសាច់ញាតិជិត៦០នាក់ផ្សេងទៀត។ ជាសំណាងល្អ លោកបានភៀសខ្លួនរួចទៅកាន់ព្រំដែនថៃនៅពេលលោកមានអាយុ១៧ឆ្នាំ មុនពេលលោកបានធ្វើដំណើរទៅដល់សហរដ្ឋ អាមេរិកក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួន។ ក្រោយមកលោកបានបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ និងសម្រេចចិត្តធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញដើម្បីទទួលបន្ទុកដឹកនាំគម្រោងស៊ើបអង្កេតករណីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍នៅកម្ពុជារបស់សាកលវិទ្យាល័យ យែល (Yale) សហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ផ្ទាល់ជាមួយលោក ឆាំង យុ នៅឯមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅ ជិតវិមានឯករាជ្យ លោកបានរំឭកអំពីការចូលប្រឡូកក្នុងការងារនេះដំបូងកាលពីជាង២០ឆ្នាំមុនថា “វាកើតចេញពីសេចក្តីសម្រេចរបស់សភារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោកប្រធានាធិបតី ប៊ីល គ្លីនតុន ឆ្នាំ១៩៩៤ ដែលតម្រូវឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងការបរទេសអាមេរិកធ្វើការអង្កេតបទឧក្រិដ្ឋនៃរបបខ្មែរក្រហម […] ការស៊ើបអង្កេតនេះត្រូវតែធ្វើឡើងដោយស្ថាប័នស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់និងឯករាជ្យ។ ពេលនោះខ្ញុំនៅសាកលវិទ្យាល័យយ៉េលខ្ញុំបានដីកានេះមកអនុវត្តនៅស្រុកយើង។”
លោកបានបន្តទៀតថា “ខ្ញុំដឹងថាខ្ញុំអត់ពេញចិត្តនឹងខ្មែរក្រហម ព្រោះខ្ញុំធ្លាប់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំដឹងពីការលំបាកវេទនាដែលយើងបានជួបប្រទះ។ ‘[...] ដំបូងឡើយ ខ្ញុំគិតថាការស៊ើបអង្កេតនេះស្ទើរតែមិនអាចទៅរួចផង ដោយសារបញ្ហានយោបាយ និងបញ្ហាស្ថានភាពសង្គមនៅពេលហ្នឹង! មួយទៀតគឺបញ្ហាធនធាន ហើយម្យ៉ាងទៀត ពេលនោះខ្មែរក្រហមមិនទាន់ចុះចូលទេ គឺនៅក្នុងព្រៃនៅឡើយ! ដំបូងគឺជាការជម្នះមួយបើទោះបីជាយើងមើលឃើញបញ្ហាជាក់ស្តែងច្រើនក៏ដោយក៏យើងជម្នះថាត្រូវតែធ្វើ! ”
ក្រោយការឈានជើងចូលប្រឡូកវិស័យការងារមួយនេះអស់រយៈពេលពីរឆ្នាំដំបូង លោកឆាំង យុ បានប្រមើល ឃើញថា គោលដៅយុទ្ធសាស្រ្តដែលលោកបានអនុវត្តនាពេលកន្លងមកនោះក្នុងការស្វែងរកភស្តុតាងដើម្បីដាក់បន្ទុក ថ្កោលទោសទៅលើមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យមិនទទួលបានជោគជ័យល្អប្រសើរឡើយ ដោយសារភាពពុំអំណោយផលល្អនៃបរិបទសង្គមក្នុងសម័យកាលនោះ ទើបលោកបានសម្រេចចិត្តបង្វែរទិសដៅជាការបង្កើតឯកសារកម្ពុជាដើម្បីចងក្រងប្រវត្តិសាស្រ្តវិញ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកស្ថាប័ននេះចេះតែរីកចម្រើនមានដំណើរការទៅមុខជាប្រក្រតីរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះក្រោមការគាំទ្រនិងជំនួយឧបត្ថម្ភយ៉ាងពេញទំហឹងពីសំណាក់បណ្តាប្រទេសនានាលើសកលលោក ជាអាទិ៍សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសហូឡង់ ប្រទេសស៊ុយអ៊ែត ប្រទេសដាណឺម៉ាក ប្រទេសកាណាដា និងប្រទេសស្វីសជាដើម។
តើអ្វីខ្លះជាស្នាដៃសំខាន់ៗដែលធ្វើឲ្យមជ្ឈដ្ឋានជាតិនិងអន្តរជាតិទទួលស្គាល់និងគាំទ្រស្ថាប័នខាងលើរហូតមកដល់ពេលសព្វថ្ងៃ? ចាប់តាំងពីពេលបង្កើតដំបូងរហូតមកដល់ឆ្នាំ២០១៨នេះ (អាយុកាល ២៣ ឆ្នាំ) មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាបានចុះទៅធ្វើបទសម្ភាសន៍អ្នកដែលរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមយកមកចងក្រងជាឯកសារបានចំនួនរហូត៥០០០ភូមិគ្រប់ខេត្តក្រុងទូទាំងប្រទេស ហើយក្រោយមកក៏មានការផ្តួចផ្តើមបោះពុម្ពផ្សាយទស្សនាវដ្តីមួយ ដែលមានឈ្មោះថា “ទស្សនាវដ្តីស្វែងរកការពិត” ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយប្រវត្តិរឿងរ៉ាវ របស់ជនរងគ្រោះទៅដល់ជនរងគ្រោះវិញឲ្យពួកគាត់បានអាន និង ចែកចាយតាមរយៈក្រសួងមហាផ្ទៃទៅកាន់ឃុំ ចំនួនប្រមាណ១៧០០ទីតាំងទូទាំងប្រទេសជារៀងរាល់ខែដើម្បីជាចំណេះដឹងពីរបបខ្មែរក្រហមដល់សាធារណជន។ បុគ្គលិកជំនាញត្រូវបានហ្វឹកហាត់ដើម្បីចុះទៅសម្ភាសន៍សាក្សីរស់ពីរបបនោះនៅទីតាំងផ្ទាល់ដោយមានកម្រងសំនួរត្រឹមត្រូវច្បាស់លាស់ ជាពិសេសពួកគេត្រូវបានហ្វឹកហាត់ផ្នែកចិត្តសាស្រ្តផងដែរដើម្បីកុំឲ្យប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍ ប្រជាពលរដ្ឋ។ ក្រុមការងារត្រូវស្នាក់នៅចន្លោះពីមួយខែទៅបីខែនៅក្នុងភូមិមួយដើម្បីធ្វើការប្រាស្រ័យទាក់ទងកាន់ តែជិតស្និទ្ធជាមួយប្រជាជនមូលដ្ឋាន។ ពួកគេត្រូវសម្ភាសមនុស្សឲ្យបានចំនួនបីនាក់ក្នុងមួយថ្ងៃជាកំហិត ហើយប្រភេទមនុស្សដែលត្រូវសម្ភាសន៍គឺជាបុគ្គលដែលមានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីឯកសារសម័យខ្មែរក្រហមក្នុងនោះត្រូវបានបែងចែកជាក្រុមផ្សេងៗរួមមាន ក្រុមជនជាតិចាម ជនជាតិចិន ក្រុមជនជាតិភាគតិច និង ក្រុមយុវជន ជាដើម។
Image Courtesy: CHHANG YOUK
ក្រៅពីទស្សនាវដ្តីស្វែងរកការពិតមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាក៏បានបោះពុម្ពផ្សាយស្នាដៃសៀវភៅទាក់ទងនឹងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យប្រមាណ៣០ក្បាល (៥០ក្បាលបើគិតទាំងស្នាដៃបកប្រែនិងកែសម្រួល)។ ទន្ទឹមនឹងនេះ មជ្ឈមណ្ឌលក៏បានប្រមូលបានរូបថតអនុស្សាវរីយ៍ សៀវភៅកំណត់ហេតុ និង សម្ភារៈប្រើប្រាស់នានាដែលបាន បន្សល់ទុកពីរបបខ្មែរក្រហមពីប្រជាពលរដ្ឋដែលស្ម័គ្រចិត្តប្រគល់ជូនទុកជាសក្ខីភាពប្រវត្តិសាស្រ្តដើម្បីឲ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានដឹងតួយ៉ាង ដែកកេះ ប៉ុយ និង ដង្កៀបដកពុកមាត់ច្នៃពីស័ង្កសី ជាដើម។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ការងារស្នូលរបស់ស្ថាប័ននេះមានចំនួន៥ធំៗគឺ ការចងចាំ ការស្វែងរកយុត្តិធម៌ ការផ្សះផ្សារ សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សថ្មី។ ដោយឡែកចំពោះបេសកកម្មការងារនាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺស្ថាប័នកំពុងផ្តោតទៅលើបីចំណុចសំខាន់ៗគឺ កេរដំណែលនៃការចងចាំ កេរដំណែលនៃយុត្តិធម៌ និង កេរដំណែលនៃការផ្សះផ្សារ។ ថ្នាក់ដឹកនាំនៃស្ថាប័ននេះបានមានប្រសាសន៍សង្កត់ធ្ងន់ថា “កាលណាយើងបំភ្លេច (ប្រវត្តិសាស្រ្ត) វាជាសោកនាដកម្ម ហើយការចងចាំវាជាការផ្សះផ្សារ។” ដែលនេះមានន័យថា មិនត្រឹមតែប្រទេសកម្ពុជាប៉ុននោះទេ ប្រទេសក្នុងអាស៊ី និងពិភពលោកទាំងមូលគប្បីស្វែងយល់អំពីការពិតនៃប្រវត្តិសាស្រ្តរបបខ្មែរក្រហមដែលយើងមិនអាចបំភ្លេចបាន។
Image Courtesy: CHHANG YOUK
ជាចុងក្រោយ លោកមានបំណងចង់ឲ្យប្រទេសកម្ពុជាមានវិទ្យាស្ថានស្លឹករឹតដែលនឹងក្លាយជាទីតាំងកេរដំណែលរូបវ័ន្តអចិន្រ្តៃយ៍នៃប្រវត្តិសាស្រ្ត និងកន្លែងរំឭកវិញ្ញាណក្ខ័ន្ធជនរងគ្រោះដែលបានបាត់បង់ជីវិតដោយរបបប្រល័យពូជសាសន៍ក្នុងរូបភាពដ៏អស្ចារ្យគួរឲ្យកោតស្ញប់ស្ញែងពោរពេញដោយកិត្តិយសមិនមែននៅជាគំនរឆ្អឹងក្នុងរណ្តៅសាកសពដូចដែលមាននាពេលកន្លងមកនោះទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកបានអំពាវនាវឲ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយៗខិតខំរៀនសូត្រស្វែងយល់អំពីព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្តនេះកុំឲ្យបាត់បង់ក្នុងជំនាន់ណាមួយព្រោះថា នៅពេលបាត់១ជំនាន់វាប្រៀបដូចជាអ្វីៗដែលបាត់បង់ក្នុងជំនាន់របបខ្មែរក្រហមដូច្នេះដែរ៕
Article by SRIN SOKMEAN
