ជីវប្រវត្តិសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិតតន្រ្តី អ៊ុង ជិនណារី ដែលកូនខ្មែរគប្បីស្គាល់
NEWS 2 years agoលោកសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត អ៊ុង ជិនណារី ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់តាមរយៈស្នាដៃតែងនិពន្ធតន្រ្តីរបស់លោកដែលច្របាច់បញ្ចូលនូវពណ៌សម្បុរមត៌កតន្រ្តីខ្មែរដែលជាប្រភពកំណើតរបស់លោកទៅក្នុងការរៀបចំប្រគំតន្រ្តីក្លាស៊ិកបែបបស្ចិមប្រទេស។ លោកសាស្ត្រាបណ្ឌិតវ័យជិត៨០ឆ្នាំ រូបនេះ ជាសាស្រ្តាចារ្យតន្រ្តីដំបូងនៃមហាវិទ្យាល័យកាលីហ្វ័រញ៉ា ក្រុងសាន់ឌីអេហ្គោ (UC San Diego Faculty) ត្រូវបានតែងតាំងជាសមាជិកបណ្ឌិត្យសភាសិល្បៈនិងអក្សរសាស្រ្តសហរដ្ឋអាមេរិក (the American Academy of Arts and Letters) ហើយពិធីតែងតាំងជាផ្លូវការត្រូវបានប្រារព្ធកាលពីថ្ងៃទី២០ ឧសភា ឆ្នាំ២០២១ កន្លងទៅនេះ។
យោងតាមការចេញផ្សាយជាផ្លូវការរបស់គេហទំព័រ UC San Diego News Center បណ្ឌិត្យសភានេះត្រូវបានបង្កើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ១៨៩៨ ហើយផ្តោតចក្ខុវិស័យទៅលើផ្នែកអក្សរសិល្ប៍ តន្រ្តី និង វិចិត្រសិល្បៈ។ សមាជិកភាពត្រូវបានកំណត់ក្នុងចំនួនសរុបត្រឹមតែ២៥០នាក់គត់។ បេក្ខភាពត្រូវបានបញ្ចូលតាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសពីសំណាក់សមាជិក ហើយមានតែសមាជិកបច្ចុប្បន្នប៉ុណ្ណោះដែលមានសិទ្ធិអាចជ្រើសរើសឈ្មោះបុគ្គលដែលមានសក្តានុពលស័ក្តិសមណាម្នាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបញ្ជីបេក្ខភាពនោះ។ លោកសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត អ៊ុង ជិនណារី បានក្លាយជាបេក្ខភាពសមាជិកមួយរូបក្នុងចំណោម១៣រូបដែលនឹងត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងបុគ្គលកិត្តិយសឈានមុខប្រចាំប្រទេសក្នុងអាជីពជាស្ថាបត្យករ វិចិត្រករ កវីនិពន្ធតន្រ្តី និង អ្នកនិពន្ធ(ស្មេរ)។
លោកមានដើមកំណើតនៅឃុំព្រៃល្វា ស្រុកព្រៃកប្បាស ខេត្តតាកែវ ។ លោកបានចាកចេញពីមាតុ ប្រទេសទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកតាំងពីឆ្នាំ១៩៦៤ម្ល៉េះ។ ត្រឡប់ទៅជីវិតកាលពីកុមារភាពរបស់លោកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោកប្រសូតនៅក្នុងគ្រួសារមួយដែលឪពុកម្តាយមានជីវភាពក្រីក្រ ហើយលោកត្រូវរស់នៅជាមួយជីដូនជីតា។ កាលពីវ័យប្រមាណបីឆ្នាំ ថ្ងៃមួយមានក្រុមតន្រ្តីបុរាណមួយវង់បានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ផ្ទះ ដែលលោករស់នៅ ហើយជីតាបង្កើតរបស់លោកបានសុំឲ្យពួកគេលេងចម្រៀងបុរាណពីរបីបទឲ្យលោកស្តាប់។ នោះជាចំណុចដំបូងក្នុងឆាកជីវិតដែលញ៉ាំងឲ្យលោកជក់ចិត្តនឹងតន្រ្តីខ្មែរយ៉ាងខ្លាំង ទោះបីជាពេលនោះលោកពុំទាន់ដឹងក្តីយល់ដឹងពីវាក៏ដោយ។ នៅពេលនៅប្រទេសកម្ពុជានៅឡើយ លោកមានទេពកោសល្យចំនួនពីរ គឺ ជំនាញគណិតវិទ្យានិងតន្រ្តី ប៉ុន្តែបងប្រុសរបស់លោកបានជំរុញឲ្យលោកបន្តចាប់យកខាងតន្រ្តីពីព្រោះមុខវិជ្ជាគណិតវិទ្យាមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញ រីឯតន្រ្តីធ្វើឲ្យស្រស់ស្រាយ។ លោកយល់ស្របជាមួយគំនិតរបស់បងប្រុសលោក ហើយក៏សម្រេចចិត្តចាប់យកតន្រ្តីជាគោលរហូតមក។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៤ លោកបានធ្វើដំណើរមកដល់ទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងវ័យ២១ឆ្នាំ ហើយបានចាប់យកជំនាញលេងឧបករណ៍ត្រែក្លារីណែត (Clarinet) នៅសាលាតន្រ្តីម៉ាន់ហាតាន់ (Manhattan School of Music) រហូតបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ និងថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ឯកទេសតន្រ្តីក្លារីណែតនិងដឹកនាំប្រគំតន្រ្តី។ នៅពេលមកដល់អាមេរិក លោកបានព្យាយាមសសេរសំឡេងតន្រ្តីខ្មែរដែលលោកបានស្តាប់ឲ្យទៅជាណោតភ្លេងពិតប្រាកដ។ លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា “ស្មារតីនិពន្ធរបស់ខ្ញុំបានមកពីប្រទេសកម្ពុជា ” ។
លោកបានទទួលសញ្ញាបត្រថ្នាក់បណ្ឌិតកិត្តិយសឯកទេសនិពន្ធតន្រ្តីពីសាកលវិទ្យាល័យកូឡាំបៀ (Columbia University) ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤។ នៅឆ្នាំ១៩៧៨ លោកបានរៀនអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយលោកស្រី អ៊ុង ស៊ូហ្សាន (Susan Ung) ។ លោកចាប់ផ្តើមបង្រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យ Northern Illinois ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ ហើយក្រោយមកបន្តអាជីពនេះនៅមហាវិទ្យាល័យ Connecticut College, មហាវិទ្យាល័យ Pennsylvania និង មហាវិទ្យាល័យ Arizona State។ ចុងក្រោយ លោកផ្លាស់មកធ្វើជាសាស្រ្តាចារ្យកិត្តិយសនៅសាកលវិទ្យាល័យ California ក្នុងទីក្រុង San Diego ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៥ មក។
ក្រៅពីបទពិសោធន៍ក្នុងការបង្រៀននៅអាមេរិក លោកនិងភរិយាក៏បានបង្កើតសាលាតន្រ្តីផ្ទាល់ខ្លួនមួយឈ្មោះថា Nirmita Composers Institute ព្រមទាំងធ្លាប់ចូលរួមបណ្តុះបណ្តាលតន្រ្តីដល់កូនខ្មែរនៅខេត្តសៀមរាបតាមរយៈអង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ (CLA) កន្លងមកផងដែរ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៩មក លោកត្រូវបានឆាកអន្តរជាតិទទួលស្គាល់ខ្លាំងនៅពេលស្នាដៃនិពន្ធតន្រ្តី របស់លោកក្រោមចំណងជើងថា “Inner Voices” ទទួលបានពានរង្វាន់អន្តរជាតិផ្នែកតន្រ្តី “Grawemeyer” ដ៏ល្បីល្បាញ ហើយលោកក៏ជាជនជាតិកម្ពុជា-អាមេរិកដំបូងដែលទទួលបានពានរង្វាន់នេះគួរឲ្យរំភើបជាទីបំផុតសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរយើង។ តន្រ្តី “Inner Voices” កើតចេញពីសុបិនពិតមួយរបស់លោក ដែលនៅក្នុងសុបិននោះ លោកត្រូវបានអញ្ជើញឲ្យចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យសាសនាមួយ ហើយមាននារីវ័យក្មេងម្នាក់បានធ្វើអត្តឃាតដោយបន្សល់ទុកនូវសំបុត្រចម្រៀងសម្រាប់ប្រគំក្នុងពិធីបុណ្យសពរបស់នាងប្រកបដោយភាពសោកសៅនិងពោរពេញដោយព្រលឹងមនោសញ្ចេតនាយ៉ាងជ្រាលជ្រៅឥតឧបមា។
ជាចុងក្រោយ ក្នុងនាមជាតន្រ្តីវិទូជើងចាស់់មួយរូប លោកបានផ្តាំផ្ញើឲ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយសិក្សាឈ្វេងយល់ពីប្រពៃណីវប្បធម៌របស់ខ្លួនឲ្យបានច្បាស់លាស់មុននឹងបង្កើតប្រពៃណីឬសិល្បៈទម្រង់ថ្មីនិងមុននឹងបើកទ្វារទៅឈ្វេងយល់ពីពិភពលោកខាងក្រៅ។ មិនថាមានសញ្ជាតិជាខ្មែរ ឬ អាមេរិកនោះទេ ពួកគេត្រូវតែឈ្វេងយល់ពីវាឲ្យបានស៊ីជម្រៅខ្លាំងរហូតដល់ជ្រួតជ្រាបដល់អារម្មណ៍មនុស្សជាតិរួម អាចធ្វើឲ្យគេយល់ដឹងពីសិល្បៈនោះហើយមានតម្លៃជាសាកល។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកចង់ឲ្យសិល្បករជំនាន់ក្រោយស្មោះស្ម័គ្រចំពោះអ្វីដែលខ្លួនកំពុងធ្វើដើម្បីឲ្យសិល្បៈវប្បធម៌កម្ពុជារីកចម្រើនទូលំទូលាយទៅតាមនោះដែរ៕
Article by SRIN SOKMEAN