Sovrin
Sovrin
អាការរលាកច្រមុះគឺជាអាការដែលធ្វើឲ្យលោកអ្នកពិបាកដកដង្ហើម និង បង្កការឈឺចាប់ពិបាកទ្រាំ ហើយអាចរាលដាលទៅផ្នែកផ្សេងៗទៀតដែលស្ថិតនៅបរិវេណនោះ ដូចជា ភ្នែក និង បំពង់ក ជាដើម។ តើហេតុអ្វីបានជាសុខៗស្រាប់តែអ្នកប្រឈមមុខនឹងអាការបែបនេះ?ខាងក្រោមនេះជាមូលហេតុសំខាន់ៗដែលបង្កជាការរលាកច្រមុះ យោងតាមគេហទំព័រវេជ្ជសាស្រ្តបរទេស Medical News Today:
ក. រលាកច្រមុះដោយអាលែកហ្ស៊ី (Allergic rhinitis)
“Rhinitis” សំដៅដល់ការរលាកក្នុងរន្ធច្រមុះ។ ចំពោះមនុស្សដែលមានជំងឺរលាកចម្រុះដោយសារអាលែកហ្ស៊ី ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំរាងកាយរបស់ពួកគេមានភាពប្រក្រតីដោយចាត់ទុកសារធាតុគ្មានគ្រោះថ្នាក់ ដូចជា ធូលី និង លម្អងផ្កា ជាហានិភ័យ ហើយចាប់ផ្តើមប្រឆាំងនឹងពួកវារហូតក្លាយជាហើមរលាក។ ករណីនេះកើតឡើងជាធម្មតាចំពោះមនុស្សប្រមាណ១០-៣០ភាគរយជុំវិញពិភពលោក។នៅពេលដែលភ្នាក់ងារបង្កអាលែកហ្ស៊ីគឺលម្អងផ្កា ឬ អ្វីផ្សេងទៀតដែលមានតាមរដូវកាល វេជ្ជបណ្ឌិតវិនិច្ឆ័យអាការរោគនេះថា seasonal allergic rhinitis ឬ hay fever។ រោគសញ្ញារួមមាន រមាស់ ឬ រលាកច្រមុះ/មាត់/បំពង់ក និងភ្នែក, តឹងច្រមុះ, ឈឺក្បាល, ហូរសម្បោរ, កណ្តាស់ ជាដើម។ ដំណោះស្រាយរហ័សបំផុតគឺចៀសឲ្យផុតពីភ្នាក់ងារបង្កអាលែកហ្ស៊ីទាំងនោះ។ ឧទា: ប្រសិនបើអ្នកអាលែកហ្ស៊ីនឹងផ្កាណាមួយ អ្នកគប្បីកាត់បន្ថយការចេញទៅក្រៅប៉ះពាល់នឹងផ្កានោះនៅរដូវផ្កានោះរីក។ ជម្រើសមួយទៀត គឺការព្យាបាលដោយវិធី Allergy Immunotherapy ដែលបន្ស៊ាំរាងកាយរបស់អ្នកនឹងបរិមាណតិចនៃរបស់ដែលអ្នកអាលែកហ្ស៊ីនោះតាមរយៈការលេបថ្នាំ ឬ ចាក់ថ្នាំ ដើម្បីបង្វឹកប្រព័ន្ធភាពស៊ាំកុំឲ្យមានប្រតិកម្ម។
ខ. រលាកច្រមុះដោយមិនអាលែកហ្ស៊ី (Non-allergic rhinitis)
ប្រមាណ 1/3 នៃករណីរលាកច្រមុះមិនពាក់ព័ន្ធនឹងប្រតិកម្មអាលែកហ្ស៊ីនោះទេ។ ចំពោះករណី Non-allergic rhinitis នេះ វាទំនងជាជះឥទ្ធិពលចំពោះមនុស្សពេញវ័យនិងបង្ករោគសញ្ញាពេញមួយឆ្នាំ តួយ៉ាង កណ្តាស់ ហៀរសម្បោរ តឹងច្រមុះ ក្អកស្លេស៍ និង រលាកច្រមុះ។ វាខុសពីចំណុច «ក» ត្រង់ថា វាមិនបង្ករមាស់ ឬ ប៉ះពាល់ដល់ភ្នែកនិងបំពង់ក។ អ្នកមានជំងឺរលាកច្រមុះប្រភេទនេះអាចងាយទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីការបំពុលខ្យល់ ក្លិនមិនល្អ ឬ សារធាតុគីមី ឬ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ការព្យាបាលដោយថ្នាំ និង បញ្ហាសុខភាពមួយចំនួន។ ដំណោះស្រាយគឺចៀសវាងកត្តាដែលអាចបង្ករោគសញ្ញានៃ Non-allergic rhinitis ទាំងនោះ។ លោកអ្នកអាចប្រើទឹកថ្នាំបាញ់ច្រមុះ saline nasal sprays ឬ ថ្នាំបាញ់ប្រភេទស្រដៀងនេះ ដែលជួយកាត់បន្ថយការរលាកបាន។
គ. ជំងឺរលាកប្រអប់ច្រមុះ (Sinusitis)
ជំងឺSinusitisគឺជាប្រភេទជំងឺឆ្លងចូលដល់ប្រអប់ច្រមុះឬប្រអប់ខ្យល់ហៅថា«ស៊ីនូស»(Sinus)ដែល បណ្តាលមកពីពពួកបាក់តេរីឬវីរុស។ រោគសញ្ញា រួមមាន តឹងច្រមុះ ឬ ហៀរសម្បោរ, ឈឺចាប់នៅម្តុំថ្ពាល់និងថ្ងាស, ឈឺក្បាល, ឈឺក, ស្លេស្ម៍ក្រោមបំពង់ក, ក្អក និង គ្រុនក្តៅ។ ភាគច្រើន ប្រសិនបើឆ្លងដោយសារវីរុស នោះវាអាចជាសះស្បើយដោយឯកឯងដោយមិនបាច់ព្យាបាល។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើឆ្លងបាក់តេរី គ្រូពេទ្យអាចចេញវេជ្ជបញ្ជាឲ្យប្រើថ្នាំអង់ទីប៊ីយូទិក(Antibiotics)។
ឃ. វីរុសផ្តាសាយ
ជាទូទៅ រោគសញ្ញាផ្តាសាយអាចបាត់ដោយមិនបាច់ព្យាបាលដោយថ្នាំនោះទេ ទោះបីជាថ្នាំពេទ្យ និងឱសថបុរាណព្យាបាលតាមផ្ទះជួយកាត់បន្ថយរោគសញ្ញា។ ឧទាហរណ៍ ថ្នាំប្រភេទ decongestant មានតួនាទីអាចធ្វើឲ្យធូរច្រមុះ។
ង. គ្រុនផ្តាសាយធំ
ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយធំអាចបង្ករោគសញ្ញាពីស្រាលដល់ធ្ងន់ រួមមាន អស់កម្លាំងល្ហិតល្ហៃ ឈឺក្បាល ឈឺចុកចាប់រាងកាយ ក្អក ឈឺក ក្តៅខ្លួន តឹងច្រមុះ ឬ ហៀរសម្បោរ ហើយជួនកាលក៏បណ្តាលឲ្យរលាកច្រមុះដែរ។ អ្នកខ្លះអាចក្អួតនិងរាកទៀតផង។ មនុស្សជាច្រើនអាចជាសះស្បើយដោយមិនបាច់ព្យាបាលប៉ុន្តែខ្លះអាចជួបហានិភ័យខ្ពស់និងទាមទារឲ្យមានការថែទាំបន្ថែម ជាពិសេស មនុស្សចាស់វ័យលើសពី៦៥ឆ្នាំ ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ កុមារអាយុក្រោម៥ឆ្នាំ និង អ្នកដែលមានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ។
ច. ជំងឺឆ្លងប្រព័ន្ធដង្ហើម
ជំងឺឆ្លងអាចវិវត្តចូលទៅក្នុងផ្នែកណាមួយនៃប្រព័ន្ធដង្ហើមរួមមាន ច្រមុះ បំពង់ក និងសួត។ វីរុសកូរ៉ូណា SARS-CoV-2 ដែលបង្កជំងឺ COVID-19 ជួនកាលក៏អាចជាមូលហេតុបង្កដែរ។ រោគសញ្ញាកូវីដ១៩ រួមមាន គ្រុនក្តៅ ក្អក ថប់ដង្ហើម នឿយហត់ ឈឺក្បាល និង ឈឺចាប់រាងកាយ បាត់បង់ក្លិននិងរសអាហារ ឈឺក តឹងច្រមុះ ឬ ហៀរសម្បោរ ដែលអាចឈានទៅរកការរលាកច្រមុះ រកកលក្អួត ឬ ក្អួត និង រាក៕
Article by SRIN SOKMEAN
