Sovrin
Sovrin
ដំណើរកម្សាន្តទៅកាន់ប្រាសាទកោះកែរ ដែលបានកសាងឡើងក្នុងរាងសជី ចាក់គ្រឹះយ៉ាងមាំអស់រយៈកាលជាងមួយពាន់ឆ្នាំ
TRAVEL & LIVING 7 years ago
ប្រាសាទកោះកែរ គឺជាប្រាង្គប្រាសាទរាងសជីដ៏ធំអស្ចារ្យតែមួយគត់ ដែលមានវត្តមាននៅលើទឹកដីព្រះរាជាណាចក្រអច្ឆរិយនៃយើង។ ស្ថិតក្នុងភូមិស្រយ៉ង់ជើង ឃុំស្រយ៉ង់ ស្រុកគូលេន ខេត្តព្រះវិហារ ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ១២០ គីឡូម៉ែត្រ ប៉ុណ្ណោះពីទីរួមខេត្តសៀមរាប។ រថយន្ដឈ្នួលយើងបានបើកបរចេញពីក្រុងសៀមរាប ប្រមាណពីរម៉ោងដើម្បីទៅដល់គោលដៅកម្សាន្ដថ្ងៃនេះ ដោយធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ៦ បត់តាមច្រកផ្លូវលេខ៦៤ ត្រង់ចំណុចផ្សារដំដែក ស្រុកសូត្រនិគមន៍ ខេត្តសៀមរាប ឆ្ពោះទៅទិសខាងជើង កាត់តាមស្រុកស្វាយលើ និងបន្តទៅកាន់ស្រុកគូលេន ខេត្តព្រះវិហារ។ ត្បិតតែត្រូវចំណាយពេលរៀងយូរបន្ដិច តែទេសភាពស្រែចម្ការពណ៌បៃតងក្នុងស្រុកភូមិតាមដងផ្លូវបានកំដរអារម្មណ៍ខ្ញុំរហូត លើសពីនេះទៅទៀត ផ្លូវកៅស៊ូស្អាតល្អបានសម្រួលការធ្វើដំណើររបស់យើងឲ្យកាន់តែមានភាពងាយស្រួល។ ធម្មជាតិព្រៃព្រឹក្សា ក៏ហាក់បញ្ចេញសម្រស់យ៉ាងស្រស់បំព្រងក្រោមពន្លឺព្រះសុរិយាដ៏ភ្លឺចែងចាំងផងដែរ។
រថយន្ដឈ្នួលយើងបានបរមកដល់ទឹកដីពិសិដ្ឋនេះហើយ ដោយឆ្លងកាត់តាមរុក្ខវិថីដ៏ខៀវស្រងាត់យ៉ាងត្រជាក់ភ្នែក បត់បែនរហូតផុតថ្នល់កៅស៊ូ ចូលដល់ផ្លូវដីក្រហមវិញម្ដង ហើយព្រៃឈើទាំងសងខាងក៏បានប្រែទៅជាពណ៌លឿង បង្កជាទេសភាពពណ៌មាស សម្រាប់ដំណើរចរដ៏សោភ័ណព្រឹកនេះ។ ម៉ោង ១០ព្រឹក យើងបានឈានជើងមកដល់មុខក្លោងទ្វារប្រាសាទដែលបាក់រលំបិទផ្លូវដំណើរយើង អមដោយដើមឈើខ្ពស់សន្លឹម ដ៏គួរឲ្យស្រណោះស្រណោក។ ដើម្បីចូលកាន់ប្រាសាទកោះកែរ យើងត្រូវដើរឆ្លងតាមជណ្ដើរឈើ (ដែលសង់ថ្មីសម្រាប់ជំនួយក្នុងការដើរ) ឯច្រកខាងឆ្វេង។ មកដល់ចំណុចនេះ យើងអាចឃើញតួប្រាសាទថ្មភក់បាក់បែកតូចៗពីរនៅសងខាងនៃច្រកដែលបិទជិតនោះ ដោយមានគ្រោងឈើទ្រតួប្រាសាទដែលសេសសល់ដើម្បីកុំឲ្យដួលរលំ។ នៅពីមុខនោះ គឺប្រាសាទក្រហម ដែលសង់ឡើងពីឥដ្ឋ និងថ្មបាយក្រៀម ហើយរក្សានូវទ្រង់ទ្រាយបានល្អជាងគេ។ ប្រាសាទនេះប្រហែលជាតម្កល់នូវរូបបដិមាព្រះវិស្ណុ បើតាមសម្ដីរបស់មគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ដែលយោងតាមការស្រាវជ្រាវលើជើងទម្រសល់ក្នុងប្រាសាទ។ ដើរហួសប្រាសាទក្រហមនេះ យើងប្រទះឃើញសសរធំៗបានបាក់ធ្លាក់មកលើដីជាជួរ តាមផ្លូវទៅកាន់ប្រាសាទគោបុរៈ (ប្រាសាទគុក)។ ប្រាសាទនេះហាក់មានភាពត្រជាក់ដោយសារតែមានស្លែដុះពាសពេញតួប្រាសាទ ឆ្លុះនឹងព្រៃឈើដែលដុះក្បែរនោះផងដែរ។ ឯក្បូរក្បាច់ចម្លាក់ខ្លះក៏នៅរក្សាបានល្អគ្រាន់បើ។ ប្រាសាទបួនជ្រុងតូចៗធ្វើពីឥដ្ឋជាច្រើននៅពីក្រោយនោះ ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពបាក់រលំស្ទើរទាំងស្រុង រាយរប៉ាត់រប៉ាយលើដី បានបង្កជាអារម្មណ៍ដ៏គួរឲ្យសង្វេគ។ ទោះបីជាសំណង់ដួលរលំច្រើនក្ដី ប៉ុន្តែយើងនៅតែអាចស្រមៃឃើញនូវទិដ្ឋភាពដ៏អស្ចារ្យនៃស្ថាបត្យកម្មនេះ តាមរយៈគំរូប្លង់ទីតាំង សំណល់ចម្លាក់ផ្ដែរដែលបាក់ធ្លាក់លើដី ឬក្បូរក្បាច់ចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទដែលសេសសល់ជាដើម។
មុននឹងចូលទៅដល់បរិវេណប្រាសាទធំ (ប្រាសាទកោះកែរ) យើងត្រូវឆ្លងកាត់ជាច្រើនដំណាក់ (ប្រាសាទ) ទៅហើយ តែមិនទាន់ចប់ទេ ផុតពីនោះបន្ដិច យើងអាចឃើញកសិណទឹកចំនួនពីរ ជាប់នឹងកំពែងថ្មបាយក្រៀមនៃប្រាសាទកោះកេរ លាតសន្ធឹងនៅសងខាងផ្លូវមុខកំពែង។ ទស្សនីយភាពដែលខ្ញុំរំពឹងទុកនោះ បានកំពុងបង្អួតរាងនៅនឹងភ្នែករបស់ខ្ញុំហើយ តាមចន្លោះដើមឈើធំៗនិងច្រកកំពែង។ ប្រាង្គប្រាសាទរាងសជីសង់ពីថ្មភក់ មាន៧ថ្នាក់ កំពស់ប្រមាណ៣៥ម៉ែត្រ បានបណ្ដែតខ្លួននៅលើដីរាបមួយដ៏ទូលាយ បង្ហាញពីភាពមហាសាលរបស់ខ្លួនឯកណ្ដាលទ្រូងព្រៃ។
កោះកែរ គឺជារាជធានីបុរាណមួយ ដែលត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ កំឡុងសតវត្សទី១០ (គ.ស ៩២៨-៩៤២)។ សំណង់ប្រាសាទធំនេះ មានតម្លក់សិវលិង្គដ៏ធំ កំពស់ប្រមាណ៤ម៉ែត្រ (ប៉ុន្ដែបានបាត់បង់ទៅហើយ) ដែលមានឈ្មោះថា ត្រីភូវនេស្វរៈ នៅលើកំពូលនៃប្រាសាទនេះ ដោយមានរួបចម្លាក់គ្រុឌធំៗទ្រនូវសិវលិង្គនោះ។ ឮហើយ យើងមិនបានបង្អង់យូរឡើយ នាំគ្នាប្រញាប់ឡើងលើកំពូលប្រាសាទនេះ តាមរយៈជណ្ដើរជំនួយនៅផ្នែកខាងក្រោយនៃតួប្រាសាទ ព្រោះជណ្តើរបុរាណខូតខាតមិនអាចឡើងបានទៀតទេ។ ពេលដែលបានមកជិត ប្រាសាទនេះពិតជាមហិមាខ្លាំងណាស់ ហើយខ្ញុំក៏មានមោទនភាពផងដែរ ដែលបុព្វបុរសខ្មែរយើងបានបន្សល់នូវកែរដំណែលដ៏ប្រពៃមួយនេះ។ ប្រាសាទកោះកេរនេះ ពិតជាបង្ហាញពីភាពរុងរឿងក្នុងវិស័យសាសនា និងស្ថាបត្យកម្មល្អឯកគ្មានពីរ (ដែលមានរចនាបទខុសពីតំបន់អង្គរ)។
ឡើងកាន់តែខ្ពស់ កាន់តែអាចមើលឃើញនូវទេសភាពដ៏ស្រស់បំព្រង វានឹងរឹតតែសក្ដិសមសម្រាប់ការចំណាយកម្លាំងឡើងមកដល់កំពូលប្រាសាទនេះ ព្រោះតែទេសភាពព្រៃឈើដាច់កន្ទុយភ្នែកពិតជាអស្ចារ្យក្រៃ។ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ជ្រះថ្លាពេកពន់ជាមួយនឹងទិដ្ឋភាពមួយនេះ ទោះបីព្រះសូរ្យសែងចោលកម្ដៅយ៉ាងណាក្ដី។ ប្រហែលជាមកពីទីនេះគឺជាទីសក្ការៈដ៏ពិសិដ្ឋ ទើបរឹតធ្វើឲ្យខ្ញុំត្រជាក់ចិត្តជាពន់ពេកកន្លង។ រូបចម្លាក់គ្រុឌដ៏ធំបានបង្ហាញកាយនៅនឹងមុខយើង អមដោយបំណែកថ្មប្រាសាទដួលរលំ នៅក្បែរនោះទៀតសោតក៏មានរៀបចំជាកន្លែងគោរពបូជា ដោយមានរៀបបាយសីងាយៗ និងទៀនធូបខ្លះៗ ទុកគោរពតាមទំនៀមទម្លាប់យើង ដើម្បីសុំសេចក្ដីសុខ ព្រមទាំងបង្ហាញអំពីគារវកិច្ចរបស់ខ្មែរយើងចំពោះប្រាសាទពិសិដ្ឋមួយនេះ។ ភ្ញៀវទេសចរដែលបានមកដល់ចំណុចនេះ តែងសម្រាក និងគយគន់ទេសភាពមួយសន្ទុះធំ មុននឹងត្រឡប់ទៅវិញ។ រូបខ្ញុំក៏មិនខុសគ្នាដែរ ហាក់កំពុងនឹកភ្នកដល់ទិដ្ឋភាពអ្វីមួយក្នុងពេលអតីតកាលដ៏អាថ៌កំបាំង។ នឹកស្រមើស្រមៃពីភាពរុងរឿងនៃសង្គមជាតិ ភាពអច្ឆរិយនៃស្ថាបត្យកម្ម និងជំនឿមោះមុតទៅលើអាទិទេពដ៏មានមហិទ្ធិឫទ្ធិជាដើម ទាំងនេះបានបង្កើតឡើងជាមហស្ចារ្យមួយដែលខ្មែរជំនាន់ក្រោយ ឬសូម្បីតែពិភពលោកទាំងមូល ក៏នឹកស្មានមិនដល់។
ពិតណាស់ ក្នុងតំបន់កោះកែរនេះនៅមានប្រាសាទតូចធំជាច្រើនទៀត ប្រមាណជិត១០០ប្រាសាទ សង់ដាច់ៗពីគ្នា។ បន្ទាប់ពីចាកចេញពីប្រាសាទធំ យើងនាំគ្នាមកទទួលទានអាហារថ្ងៃត្រង់ឯអាហារដ្ឋានមួយ នៅក្បែរនឹងមាត់ច្រកក្លោងទ្វារចូលប្រាសាទកោះកែរនេះ មុននឹងបន្តទៅទស្សនាប្រាសាទនានាទៀត។ រថយន្ដយើងបានបរមកដល់ប្រាសាទលិង្គ ដែលមានតម្កល់ចម្លាក់លិង្គ ដោយមានប្រាសាទបួនកន្លែង តែភាគច្រើនបាក់រលំសល់តែជញ្ជាំង។ នៅមានប្រាសាទលិង្គមួយកន្លែង ដែលនៅរក្សាបានចម្លាក់លិង្គកម្ពស់ប្រមាណ១ម៉ែត្រ ក្រៅពីនោះសុទ្ធសឹងតែទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងក្លា។ ស្ថិតក្នុងព្រៃដែលមានដើមឈើខ្ពស់ៗធ្វើជារណាំង ប្រាសាទបុរាណយើងលាក់ខ្លួនពួនអាត្មាពីក្រោយ ប៉ុន្តែនៅតែមិនអាចទប់ទល់នឹងភាពទ្រុឌទ្រោមដោយយថាហេតុនានា។ ពេលយើងមកដល់ប្រាសាទក្រចាប់ ក្លោងទ្វារដែលមានរចនាបទស្រដៀងទៅនឹងប្រាសាទព្រះវិហារ ហាក់ធ្វើឲ្យពួកយើងមានចំណាប់អារម្មណ៍ជាខ្លាំង។ យើងនាំគ្នាដើរចូលទៅទស្សនាប្រាសាទបុរាណនេះ ដែលឃើញមាននៅសល់ក្បូរក្បាច់ចម្លាក់ខ្លះៗនៃហោងជាង ផ្ដែរ និងបំណែកសិលាចារិក។ល។ ប្រាសាទបន្ទាយពីរជាន់ នៅមានតួប្រាសាទកណ្ដាល ដែលទ្រដោយគ្រោងឈើ ហើយក៏មានចម្លាក់ខ្លះដែរ ដែលអមដោយប្រាសាទរណបតូចៗជុំវិញ។ ប្រាសាទច្រើនណាស់ គឺពិតមើលមិនអស់ឡើយក្នុងពេលវេលាដ៏ខ្លីនេះ យើងបាននាំគ្នាត្រឡប់វិលវិញ ដោយយើងបានឆ្លៀតចូលមើលប្រាសាទនាងខ្មៅ ដែលស្ថិតតាមបណ្ដោយផ្លូវត្រឡប់ទៅវិញ។ ប្រាសាទថ្មភក់រាងជាចេតិយពណ៌ខ្មៅនេះ នៅមានស្ថានភាពល្អគួរសម ឈរលើខឿនបង្ហាញរាងច្រឡឹងរបស់ខ្លួន អមទៅដោយចម្លាក់តាមក្លោងទ្វារ សសរពេជ្រ និងផ្ដែរ (ខូចចាតបន្ដិចបន្ដួច) យ៉ាងឯកោ ជាមួយនឹងកំពែងថ្មបាយក្រៀម (ដែលបាក់រលំផ្នែកខាងមុខប្រាសាទ សល់តែផ្នែកខាងក្រោយ) ព្រមទាំងដើមឈើដែលជ្រុះស្លឹកក្រៀមស្រពោនក្រៃ។ នៅក្នុងតួប្រាសាទ នៅសល់តែទម្រ (យោនី) ឯសិវលិង្គកម្ពស់ប្រមាណ២ម៉ែត្របានបាត់បង់ទៅហើយ។ ចុងក្រោយ យើងបានបរមកដល់ប្រាសាទប្រាំ ដែលនៅខាងលិចប្រាសាទនាងខ្មៅ។ ប្រាសាទនេះរឹតតែអាណោចអាធ័ម ដោយត្រូវបានកប់ក្នុងព្រៃ ហើយមានដើមឈើដុះទ្រុបទ្រុលរុំព័ទ្ធតួប្រាសាទ ហាក់បីដូចជាប្រាសាទជ្រៃក្នុងតំបន់សម្បូរព្រៃគុក ប៉ុន្ដែដោយហេតុនេះហើយ ទើបធ្វើឲ្យប្រាសាទនេះមានសោភ័ណភាពមួយបែបទៀត។ សូមបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទប្រាំសាងសង់ដោយថ្មបាយក្រៀម និងឥដ្ឋ មានតួប៉មប្រាសាទបីបែរមុខមកផ្លូវ និងមានហោត្រ័យពីរនៅសងខាងពីមុខតួប៉មទាំងបី នៅលើទួលតែមួយដែលមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញ។
ប្រាសាទលិង្គ
ប្រាសាទក្រចាប់
ប្រាសាទបន្ទាយពីរជាន់
ប្រាសាទនាងខ្មៅ
ប្រាសាទប្រាំ
ដោយសារតែពេលវេលាយើងមានកំណត់ យើងមិនបានបន្ដដើរឲ្យសព្វកន្លៀតកៀនកោះនោះឡើយ មានតែត្រូវត្រឡប់វិលវិញទាំងអាឡោះអាល័យបំផុត។ ដំណើរកម្សាន្ដមួយថ្ងៃទៅកាន់កោះកែរ បានបញ្ចប់ទៅក្រោមពន្លឺថ្ងៃអស្ដង្គតនៅលើទឹកដីអង្គរដ៏ផូរផង់ និងអនុស្សាវរីយ៍ដ៏ប្រពៃ។ សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ប្រាសាទកោះកែរ កំពុងស្ថិតក្នុងបញ្ជឺវិនិច្ឆ័យដើម្បីចាត់ចូលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកដោយអង្គការយូណេស្កូ៕
Article by LENG CHANREASEY
