Sovrin
Sovrin
ប្រទេសកម្ពុជាយើងជាប្រទេសដែលសំបូរដោយមរតកមុខម្ហូបជាច្រើន ទាំងសម្លទឹក សម្លគោក ម្ហូបស្រស់ ម្ហូបស្បៀងផ្សេងៗដែលប្រសូត្រចេញពីគំនិតច្នៃប្រឌិតរបស់ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់ទីតំបន់ទូទាំងប្រទេស។ ខ្មែរចេះផ្សែផ្សំ គ្រឿងគ្រៅត្រីសាច់បន្លែបង្ការនានាដែលងាយស្រួលរកនៅជុំវិញខ្លួនបង្កើតចេញជាម្ហូបអាហារច្រើនបែបច្រើនយ៉ាង ដ៏មានឱជារសឈ្ងុយឆ្ងាញ់។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងសង្កេតឃើញថា ឆ្លងកាត់ពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ រសជាតិនៃមុខម្ហូបទាំងនោះត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរកែប្រែដោយអន្លើទៅតាមសម័យនិយមឬចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ បុគ្គល។ទន្ទឹមនឹងនេះ ឯកសារវិជ្ជាធ្វើម្ហូបខ្លះត្រូវបានបាត់បង់នៅក្នុងសម័យសង្រ្គាម រីឯមុខម្ហូបខ្លះទៀតពុំមានការ ចងក្រងជាឯកសារសំណេរនោះទេ មានតែធ្វើតាមការចេះចាំចំណាំតៗគ្នាទៅតាមគ្រួសារនីមួយៗបន្តពីជីដូនទៅម្តាយ ពីម្តាយទៅកូន។ តើការចម្អិនមុខម្ហូបខ្មែរក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្នត្រឹមត្រូវតាមក្បួនខ្នាតដើមទាំងស្រុងដែរឬទេ? តើមុខ ម្ហូបខ្មែរណាខ្លះដែលឈានទៅរកការបាត់បង់? តើយើងជាខ្មែរគួរធ្វើដូចម្ដេចខ្លះដើម្បីអភិរក្សវិជ្ជាធ្វើម្ហូបទាំងនោះ?
បើនិយាយជាទូទៅតាមការសង្កេតឃើញជាក់ស្តែងនៅក្នុងសង្គមរស់នៅបច្ចុប្បន្ន មុខម្ហូបខ្មែរត្រួវបានវិវត្តម្ដង បន្តិចៗគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ កាលពីសម័យដើម ប្រជាជនខ្មែរនិយមស្លដោយប្រើបន្លែជាច្រើនមុខចម្រុះដែលពួកគេរក បានដោយងាយៗនៅជុំវិញភូមិដ្ឋានរបស់ពួកគេ ដូចជា ស្លឹកបាស ស្លឹកផ្ទី ស្លឹកងប់ ស្លឹកថ្នឹង ត្រួយល្ងៀង ត្រួយម្កាក់ ទងល្ពៅ ធាងក្តាត មើមក្តាត មើមក្តួច មើមផ្លុង ផ្លែសណ្តាន់ ផ្លែឃ្លោក និង រុក្ខជាតិជាច្រើនទៀត។ បើបច្ចុប្បន្ន គ្រឿងផ្សំ ខាងលើពិបាករកនៅតាមទីផ្សារ ដូច្នេះវាត្រូវបានគេជំនួសដោយរបស់ផ្សេងដែលងាយរក ឬ អាចនិយាយបានម្យ៉ាង ទៀតថា គេលែងសូវនិយមស្លហូបដូចជា សម្លម្ជូរក្តាត បបរធាងត្រាវ ជ្រក់ក្តឹបឪឡឹក និង ញាំមើមផ្លុង ជាដើម។
ក្រៅពីការប្រើប្រាស់វត្ថុធាតុដើម សូម្បីតែរបៀបប្រើគ្រឿងទេសក៏ប្រែប្រួលច្រើនដែរ ដូចជា ការប្រើស្ករស ជំនួសស្ករត្នោត ឬ ស្ករអំពៅ ការប្រើទឹកត្រីជំនួសប្រហុក ការប្រើទឹកក្រូចឆ្មារដបឬទឹកខ្មេះនាំចូលពីបរទេសជំនួស ក្រូចឆ្មារធម្មជាតិ និងទឹកខ្មេះផលិតលក្ខណៈគ្រួសារច្នៃចេញពីអង្ករដំណើប ពីទឹកត្នោត ឬ ចេកណាំវ៉ា ។ ជាមួយគ្នា នេះដែរ ប្រហុកជាគ្រឿងផ្សំដ៏ពិសេសក្នុងការចម្អិនម្ហូបនៅក្នុងសង្គមខ្មែរតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ តែបរិមាណ ប្រហុកសម្រាប់ស្លសម្លហាក់បីដូចជាត្រូវបានគេកាត់បន្ថយនៅតាមភោជនីយដ្ឋាន ឬ អាហារដ្ឋាននានាទៅតាមតម្រូវ ការរសនិយមរបស់ភ្ញៀវសព្វថ្ងៃ។
លោក គឹម សាមន មេចុងភៅប្រចាំភោជនីយដ្ឋានរំដេង ក្នុងក្រុងភ្នំពេញ បានបញ្ជាក់ត្រង់ចំណុចនេះថា “ បើតាមការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ ម្ហូបដែលមានរសជាតិដើមជិតបាត់បង់នោះ គឺម្ហូបដែលទាក់ទងនឹងប្រហុកដូចជា សម្លម្ជូរគ្រឿងនិងសម្លកកូរ។ យើងត្រូវថយប្រហុកដើម្បីតម្រូវអតិថិជនរបស់យើង។ បើយើងយករសជាតិដើមមកដាក់តែម្ដង ភ្ញៀវពិបាកក្នុងការទទួលយក។ ក្រៅពីការប្រើប្រាស់ ប្រហុក ម្ហូបតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួន ក៏កំពុងប្រឈមនឹងការ បាត់បង់ដែរដូចជា មុខម្ហូបត្រីកប់ ដោយសារតែខ្មែរយើងមិនបានស្វែងយល់និងបំផុសដល់កូនចៅ ជំនាន់ ក្រោយថានេះជាម្ហូប របស់ខ្មែរ គឺទាល់តែចាស់ៗបានចេះធ្វើ ដល់អត់ពីគាត់ទៅ គឺយើងអត់ស្គាល់ទេ!” ចុងភៅដដែលបានអំណះអំណាង បន្ថែមមួយចំនួនទៀតថា ចំពោះសម្លប្រហើរវិញ កាលពីសម័យមុន គេស្លដោយមានការត្រាំ អង្ករ ទុកចោលពីរបីម៉ោងមុន ហើយបន្ទាប់មកទើបគេយកអង្ករនោះទៅបុកជាមួយខ្ជាយនិងរមៀតឲ្យម៉ត់ ឬ ពូតជាដុំៗ តែ សម័យនេះគេមិនបន្ត ធ្វើតាមវិធីចាស់បុរាណនេះទៀតទេ ព្រោះវាស្មុគស្មាញនិងចំណាយរយៈពេលយូរទម្រាំបាន ទទួលទាន។
ដោយឡែក អ្នកស្រី ម៉ាច សារ៉េម មេចុងភៅប្រចាំភោជនីយដ្ឋានក្រវាញ បានបង្ហាញពីមុខម្ហូបខ្មែរមួយមុខដែល មានប្រភពកំណើតពីព្រះបរមរាជវាំង ជាព្រះស្ងោយរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរពីសម័យដើម គឺមុខម្ហូបឈ្មោះ“មៀងខាំ” ។ អ្នកស្រីបានរៀបរាប់ថា វាជាម្ហូបរូបមន្តពីចាស់បរមបុរាណ ហើយវាជាប្រភេទម្ហូបសម្រន់ដែលគេនិយមទទួលទាន ជាមួយសុរាមេរ័យ“ខ្ញុំគិតថាម្ហូបនេះចំពោះអ្នកធម្មតាតាមស្រុកស្រែចំការគឺគ្មានពេលទៅបេះស្លឹកឈូកយកមកតាំងអីអ៊ីចឹងទេ។ ម្ហូបនេះអ្នកខ្លះគិតថាជាម្ហូបថៃ តែវាជាខ្មែរពិតយើងឥតមានកាឡៃអ្វីទាំងអស់”។ ម្ហូបនេះផ្សំអំពីកាពិឆា (ផលិត ចេញពីគីសមុទ្រស្រស់ៗនៃខេត្តកំពត) ខ្ទឹមស ម្ទេស ស្រស់ ខ្ញី សណ្តែកដី ក្រូចឆ្មារ និង ដូងលីងផ្ទាប់ជាមួយនឹងស្លឹក ចាព្លូ លម្អដោយត្របកផ្កាឈូក ។ អ្នកនាង ស៊ឹម សុធា អ្នកគ្រប់គ្រងទូទៅហាងដដែលនេះ បានបន្តថា ចំពោះមុខម្ហូប នៅខាងក្រវាញគឺចុងភៅឯកទេសព្យាយាមរក្សារសជាតិដើមសម្រាប់ភ្ញៀវខ្មែរទៅតាមរង្វាស់រង្វាល់ម្ហូបខ្មែរបុរាណ នីមួយៗ។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកនាងអះអាងថា “ តែសម្រាប់ជនជាតិបរទេស យើងតែងប្រាប់ចុងភៅឲ្យបន្ថយ រសជាតិដើម ព្រោះនៅពេលដែលពួកគាត់ធុំក្លិនប្រហុកច្រើន យើងឃើញថាម្ហូបគាត់សល់ ដូច្នេះយើងកត់ចំណាំទុក។”
មិនមែនតែនៅក្រុងភ្នំពេញប៉ុណ្ណោះទេ សូម្បីតែនៅតាមបណ្តាខេត្ត ក៏អ្នកជំនាញខាងមុខម្ហូបខ្មែរសង្កេតឃើញ ពីបម្រែបម្រួលរសជាតិម្ហូបខ្មែរជាច្រើនដែរ។ ជាក់ស្តែង អ៊ំស្រីម្ចាស់ភោជនីយដ្ឋាន “សួនយុវ័ន” ស្ថិតក្នុងសង្កាត់ព្រែក ព្រះស្តេច ក្រុងបាត់ដំបង បានបកស្រាយថា “ តួយ៉ាងសម្លកកូរ កាលពីមុនយើងលីងសាច់ជ្រូកឲ្យរាងក្រហមបានយើង លីងត្រីមិនឲ្យឆ្អាបទើបយើងបង់ប្រហុកប្រហែលប៉ុនមេជើង ដាក់ទឹកត្រីនិងអង្ករលីងបន្តិចឲ្យឈ្ងុយ។ យើងអាចបន្ថែម រសជាតិឲ្យផ្អែមប្រៃទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្ត ប៉ុន្តែយកល្អ គួរកុំឲ្យផ្អែមអីព្រោះវាខុសពីរសជាតិដើមនៃសម្លកកូរ។”
ដើម្បីចូលរួមចំណែកអភិរក្សមត៌កមុខម្ហូបកម្ពុជាឲ្យគង់វង្ស កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់គោលជំហរ ស្មារតីជាតិនិយម។ យើងត្រូវតែខិតខំសិក្សាស្រាវជ្រាវគាស់កកាយមុខម្ហូបដែលកប់បាត់យកមកបង្ហាញជូនសាធារណ ជនទាំងឡាយនៅក្នុងកម្មវិធីទូរទស្សន៍ ឬ នាទីវិទ្យុ ឬ លើទំព័រទស្សនាវដ្តីនិងកាសែតនានាឲ្យបានកាន់តែញឹកញាប់។ ទន្ទឹមនឹងនេះ គួរលើកទឹកចិត្តចុងភៅដែលមានស្នាដៃនៅតាមបណ្តាខេត្តនានាឲ្យមកប្រកួតប្រជែងបញ្ចេញសមត្ថភាព ក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍ម្ហូបអាហារប្រចាំឆ្នាំ។ រីឯនៅតាមភោជនីយដ្ឋាននានា គប្បីបញ្ចូលមុខម្ហូបខ្មែរឲ្យបានច្រើនជម្រើស ទៅក្នុង បញ្ជីរាយនាមមុខម្ហូប ព្រមទាំងព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលអតិថិជនឲ្យសាកល្បងទទួលទានរសជាតិម្ហូបខ្មែរដែល កម្រតាមរយៈការបង្ហាញអំពីអត្ថប្រយោជន៍ឬលក្ខណៈពិសេសនៃមុខម្ហូបនោះឲ្យភ្ញៀវបានយល់ដឹង៕
Article by SRINSOKMEAN
