Sovrin
Sovrin
១. នំអន្សម
នំធ្វើដោយអង្ករដំណើបខ្ចប់ដោយស្លឹកស្រស់ (តាមធម្មតាច្រើនប្រើស្លឹកចេក) មានរាង មូលស្មើចុងស្មើដើម ចម្អិនដោយស្ងោរឬអាំងក៏មាន។ អន្សមមានច្រើនប្រភេទគឺ «អន្សមចេក» អន្សមដាក់ចេកណាំវ៉ាទុំទាំងមូល ជាស្នូល។ «អន្សមជ្រូក» អន្សមដាក់សាច់ជ្រូកជាស្នូល។ បើតាមសាសនាព្រាហ្មណ៍ នំអន្សមចេក ឬ អន្សម ជ្រូក ជានិមិត្តរូបតំណាងភេទប្រុស ឬ សិវលិង្គ ឬ លិង្គព្រះឥសូរ ដែលខ្មែរធ្លាប់គោរពបូជាតាំងពីព្រេងនាយ ជាប់ជាទំនៀមទម្លាប់តរៀងមក។ ទោះបីជាសព្វថ្ងៃនេះ ប្រជាជនខ្មែរប្រកាន់ខ្ជាប់ព្រះពុទ្ធសាសនាជាគោល ក៏ខ្មែរនៅតែមិនចោលទំនៀមវេចអន្សមនោះដែរឧទ្ទិសដល់ទេវៈក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនាដែរ។ 
២. នំគម
នំម្យ៉ាងមានសណ្ឋានដូចខ្នងគម ធ្វើពីម្សៅដំណើបមានស្នូលដូង ឬ ស្នូលសណ្តែក ស្បាត់ ស្ករខ្ចប់ដោយស្លឹក ចម្អិនដោយចំហុយ។ ក្នុងជំនឿព្រហ្មញ្ញសាសនា នំគមជានំមង្គល ជានិមិត្តរូបនៃភាពត្រជាក់ត្រជុំ (តំណាងភេទស្រី ឬ តំណាងយោនីនាងឧមា មហេសីព្រះសិវៈ) និង ការបន្តពូជពង្សវង្សត្រកូលប្រកបដោយភាពសុខ ដុមរមនា ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើតលោក ជាដៃគូនឹងនំអន្សមដែលតំណាងភេទប្រុស ឬ តំណាងសិវលិង្គ។
៣. នំបត់
នំមង្គលប្រពៃណីមួយបែបទៀតដែលប្រជាជនខ្មែរនិយមធ្វើរួមជាមួយនំគមសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុង ពិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ពិធីបុណ្យទានផ្សេងៗ និង យកទៅវត្តក្នុងពិធីបុណ្យកាន់បិណ្ឌនិងភ្ជុំបិណ្ឌជារៀងរាល់ ឆ្នាំ។ បើតាមសាសនាព្រាហ្មណ៍ នំបត់ជានិមិត្តរូបតំណាងព្រះធរណី ឬ ព្រះម៉ែគង្ហីង។ នំនេះងាយស្រួលធ្វើ ព្រោះគ្រាន់តែស្ងោរសណ្តែកលុញជារាងមូលធ្វើជាស្នូលហើយដាក់ស្នូលលើស្លឹក។បន្ទាប់មកដួសម្សៅដាក់ ពីលើ រួចខ្ចប់ជារាងបួនជ្រុង តម្រៀបលើជាលដាក់ចំហុយឲ្យឆ្អិនជាការស្រេច។
៤. នំជាល
នំមួយប្រភេទច្រើនធ្វើពីម្សៅដំណើបលាយស្ករដាក់ក្នុងជាលតូចៗដែលទ្រាប់ស្លឹកចេកនៅបាតនិងនៅរង្វង់ជុំវិញថាស ចម្អិនដោយចំហុយ។ គេអាចទុកនំនេះបានយូរថ្ងៃ ដោយគ្រាន់តែហាលកម្តៅថ្ងៃ និង ទុកនៅទី កន្លែងស្ងួត។ នំនេះជាប្រភេទនំសាមញ្ញបំផុត គ្រាន់តែជានំម្សៅអង្ករដែលមានរសជាតិផ្អែមឡែមៗ។ មូល ហេតុបានជាគេហៅវាថា នំជាល ព្រោះនំនេះអាចរក្សាទុកបានរយៈពេលយូររហូតរាប់ខែ ដោយទុកចោល ក្នុងជាល។ នៅជំនាន់បុរាណ គេប្រើកន្ទោងស្លឹកចេកសម្រាប់ចាក់ម្សៅចំហុយ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃគេអាចច្រកម្សៅចូលថង់ រួចយកកៅស៊ូចងមាត់ឲ្យជិតយកទៅចំហុយ។ នៅពេលគេទុកចោលយូរ គេច្រើនយកវាទៅចៀន ខ្លាញ់ដើម្បីទទួលទាន។
៥. នំត្នោតអង្ករ
នំខ្មែរបុរាណមួយប្រភេទដែលសព្វថ្ងៃនេះនៅមានអ្នកធ្វើតាមតំបន់សម្រាប់ឱកាសពិធីបុណ្យកាន់បិណ្ឌនិងភ្ជុំបិណ្ឌជាពិសេសខាងខេត្តព្រៃវែងនិងខេត្តស្វាយរៀង។ នំនេះមានលក្ខណៈស្រដៀងអន្សមបន្តិច អាកោត្នោតបន្តិច ត្រង់ថាគេវេចជារាងអន្សមដោយប្រើស្លឹកចេក ប៉ុន្តែគេប្រើត្នោតទុំជាគ្រឿងផ្សំចំបងដូចនំអាកោត្នោតដែរ ខុសគ្នាត្រង់អាកោត្នោតប្រើអង្ករខ្សាយ រីឯនំត្នោតអង្ករប្រើអង្ករដំណើបវិញ។ ចំពោះវិធីធ្វើ អ្នកស្រុកត្រូវយកសាច់ផ្លែត្នោតទុំឈូសហើយត្រងយកទឹកផ្លែត្នោតទុំនោះមកលាយនឹងស្ករត្នោតកូរឲ្យរមួតសព្វ ទើបចាក់សាច់ដូងកោសរួចកូរឲ្យសព្វម្តងទៀតទើបយកទៅស្ងោរ។ 
៦. នំច័ក្កច័ន
នំស្រស់មួយយ៉ាងជាពពួកនំកូរ មានស្រទាប់តម្រួតៗគ្នា ចម្រុះសម្បុរផ្សេងៗ ដែលប្រជាជនខ្មែរក្មេងចាស់ប្រុសស្រីស្គាល់ច្បាស់ទូទាំងប្រទេស។ តាមពិតទៅ នំច័ក្កច័នត្រូវបានអ្នកភូមិអ្នកស្រុកធ្វើលក់នៅតាមទីផ្សារជារៀងរាល់ថ្ងៃ មិនចំពោះតែរដូវបុណ្យភ្ជុំតែមួយនោះទេ ប៉ុន្តែចំពោះអ្នកស្រុកនៅតាមទីជនបទស្រុកស្រែចម្ការនៅតែនិយមយកនំនេះទៅវត្តអារាមជាបង្អែមប្រគេនព្រះសង្ឃ ព្រោះនំនេះស្រួលរកនៅគ្រប់ភូមិស្រុក ហើយមានតម្លៃថោកសមរម្យ ទោះបីអ្នកមានជីវភាពក្រខ្សត់ក៏អាចទិញយកទៅវត្តបាន មិនចាំបាច់ពិបាកវេច ឬ កុម្ម៉ង់អ្នកធ្វើទុកមុនដូចអន្សមនោះទេ។ ជាទូទៅ នំច័ក្កច័នមានពីរពណ៌ គឺ ពណ៌បៃតង និង ពណ៌ផ្កាឈូក។
៧. នំអាកោ
នំចំហុយមួយប្រភេទធ្វើដោយម្សៅខ្សាយលាយស្ករដាក់ក្នុងពែងចំហុយ មានមេដាក់លាយផងដើម្បីឲ្យសាច់ឡើងធូរៗ។ នំអាកោជានំដែលប្រជាជនខ្មែរនិយមប្រើជាបង្អែមក្នុងពិធីបុណ្យទាននានាតាមបែបពុទ្ធសាសនា ដូចជា បុណ្យបច្ច័យបួន បុណ្យកឋិនទាន បុណ្យសង្ឃទាន បុណ្យផ្កាសាមគ្គី និង ពិធីបួងសួងសែនព្រេន ផ្សេងៗ នៅតាមទីជនបទ។ គេអាចប្រើវាជំនួសនំបត់ នំគម ដាក់រួមជាមួយផ្លែឈើឬនំធុងទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្ត ឬ កម្រិតជីវភាពជាក់ស្តែងរបស់ម្ចាស់ទាន។ នំអាកោមានពីរពណ៌ គឺពណ៌សនិងពណ៌ផ្កាឈូក (ដាក់ល័ក្ត)។ ដើម្បីឲ្យអាកោកាន់តែមានឱជារស អ្នកអាចរោយល្ងម៉ដ្ឋ និងសាច់ដូងកោសរួចពីលើ។
៨. ទ្រាប
បង្អែមធ្វើដោយអង្ករដំណើបឬល្ងជាដើមលាយនឹងទឹកស្ករស្អិតរួចយកមកសង្កត់ជាផែនៗ: ទ្រាបលាជ, ទ្រាបល្ង, ទ្រាបបាយ។ នំទ្រាបមានតម្លៃសមរម្យ និង ងាយស្រួលរកទិញនៅតាមទីផ្សារ ដូចពពួកនំកូរ នំច័ក្កច័ន និង នំអាកោ ដែរ ទើបធ្វើឲ្យប្រជាជនជាច្រើននិយមជ្រើសរើសយកនំនេះធ្វើជាចង្ហាន់រៀបទៅវត្តព្រមជាមួយចម្អាបផ្សេងៗទៀត។ គេកាត់វាជារាងបួនជ្រុងរៀបដាក់ចានស្រាក់ ហើយរោយល្ងនិងសាច់ដូងដាក់ពីលើដើម្បីបង្កើនរសជាតិ។ អ្នកខ្លះច្នៃដាក់សាច់ខ្នុរ ឬ លាយស្លឹកតើយថែមទៀតដើម្បីឲ្យកាន់តែផ្អែមឈ្ងុយឆ្ងាញ់។
Article by SRIN SOKMEAN
